Khi chủ nghĩa ăn chay ngày càng phổ biến, các nhà nghiên cứu đang ghi nhận những tác động tích cực của nó đối với sức khỏe cá nhân, sức khỏe cộng đồng, phúc lợi động vật và thậm chí cả ngành thời trang.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Vào năm 2018, một trong sáu sản phẩm thực phẩm mới ở Vương quốc Anh là thuần chay và chiến dịch “Veganuary” trở nên ngày càng phổ biến. Những xu hướng thị trường này minh chứng sức mạnh tồn tại của thuần chay.

Ngoài những lợi ích về sức khỏe và môi trường đã được ghi nhận rõ ràng, việc ăn chay trường cũng có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội của chúng ta.

Trong nghiên cứu được xuất bản gần đây của mình, tôi đã phỏng vấn 16 người ăn thuần chay ở Anh về cách mà ăn chay trường đã thay đổi cuộc sống của họ. Tôi học được rằng những người ăn thuần chay liên tục nhận thấy rằng những lựa chọn về lối sống mới của họ có thể xung đột với cuộc sống của họ trước chủ nghĩa thuần chay – đặc biệt là trong các tương tác xã hội. Dưới đây là 5 cách thể hiện điều này:

Việc ăn chay của bạn có thể bị coi là ‘mốt’

Chỉ vài năm trước, khi chủ nghĩa ăn chay hầu như chưa được biết đến, những người nổi tiếng như Gwyneth Paltrow là gương mặt đại diện cho việc ăn các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật.

Những người nổi tiếng thường cho rằng chế độ ăn thuần chay là lý do khiến họ giữ được vóc dáng thon gọn, xinh đẹp và cảm thấy thoải mái, nhưng họ cũng nhanh chóng từ bỏ nó.

Một thống kê được trích dẫn rộng rãi tuyên bố 84% mọi người sẽ từ bỏ chế độ ăn thuần chay, nhưng những tuyên bố này đã bị bác bỏ. Một cuộc điều tra lớn của Tổ chức Y tế Thế giới và Đại học Oxford đã phát hiện ra điều ngược lại gần như đúng: 85% người dân tiếp tục ăn chay trường sau 20 năm.

Không có điều gì ngạc nhiên sau đó, với những câu chuyện khó hiểu này, mọi người tiếp tục loại bỏ ăn chay trường như một chế độ ăn kiêng lỗi mốt. Một người nói với tôi:

Em gái tôi gọi tôi là “Người ăn chay trường”, và một số người hỏi rằng: “Bạn vẫn đang thực hiện thuần chay đó sao?”

Chế độ ăn thuần chay thách thức quan điểm phổ biến cho rằng một chế độ ăn uống lành mạnh cần có protein động vật. Khi mọi người ăn chay trường, gia đình và bạn bè của họ thường lo lắng về tác động của chế độ ăn kiêng “cực đoan” này – đây là một kiểu giám sát mà những người ăn thuần chay cảm thấy không bao giờ nhắm vào sự lành mạnh của chế độ ăn khi họ ăn động vật.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Bất chấp những lo ngại này, chế độ ăn thuần chay được coi là lành mạnh đối với mọi người ở mọi giai đoạn của cuộc đời và đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường loại 2, đột quỵ và một số loại ung thư.

Ăn chay trường là một sự cam kết về thời gian

Mọi người hiếm khi trở thành người ăn chay trường trong một sớm một chiều. Tìm hiểu về các ý nghĩa đạo đức, tình cảm và thực tế – nghiên cứu địa điểm và những gì bạn có thể ăn, tìm hiểu về các thành phần động vật “ẩn” trong thực phẩm thông thường – có thể là một quá trình điều chỉnh dài hạn.

Chế độ ăn thuần chay cũng có thể có những tác động về mặt cảm xúc theo thời gian. Tôi thấy rằng những người ăn chay cảm thấy tội lỗi vì đã ăn thịt động vật trong quá khứ, hoặc bất lực vì họ không thể giúp đỡ nhiều động vật hơn trong hiện tại.

Một người được phỏng vấn đã mô tả sự điều chỉnh cảm xúc đối với những gì cô ấy học được về chế độ ăn thuần chay:

Tôi cảm thấy đau đớn khi nhìn thấy những con vật bị đau hoặc đã phải chịu đựng đau khổ. Điều đó làm trái tim tôi tan nát. Đó là phần khó nhất của việc ăn chay trường, sự đồng cảm, bởi vì sẽ có rất nhiều lúc bạn buồn vì điều đó.

Sự thỏa hiệp là chìa khóa

Người ăn chay trường rất nhạy cảm về cách họ được xã hội, phương tiện truyền thông, gia đình và bạn bè nhìn nhận. Các nhà xã hội học Kelly Markowski và Susan Roxburgh đã gọi hiện tượng này là “sự kỳ thị về người ăn chay trường”. Để duy trì mạng lưới kết nối xã hội của mình, bạn có thể phải đưa ra những quyết định khó khăn về cách bạn tương tác với xã hội.

Một người nói rằng cô ấy không còn nói về chủ nghĩa thuần chay với bạn bè nữa:

Tôi có một người bạn thực sự yêu động vật. Làm thế nào bạn có thể yêu động vật nếu bạn ăn động vật chết? Tôi không thể nói điều đó bởi vì nó có vẻ công kích, vì vậy chúng tôi chỉ không nói về nó.

Trong những tình huống này, những người ăn thuần chay cảm thấy họ không chỉ đại diện cho bản thân mà còn là hình ảnh công khai của chủ nghĩa ăn chay.

Thức ăn không chỉ là thức ăn 

Các nhà địa lý Allison và Jessica Hayes-Conroy đã viết rằng ăn uống có liên quan đến việc hình thành bản sắc xã hội. Điều này chắc chắn đúng đối với chủ nghĩa ăn chay, nơi ăn uống là một hoạt động công khai của sự thay đổi niềm tin.

Một người nói với tôi về cuộc họp mặt tự phát tại nơi làm việc không có thực phẩm thuần chay trong thực đơn, vì vậy cô ấy đã ngồi thu mình cùng một ly nước cam. Một người khác nói với tôi rằng bà của cô ấy quên mất rằng bà ấy đã ăn chay vào dịp Giáng sinh, và đã nướng rau của mình trong mỡ gà tây.

Mặc dù cố gắng hòa nhập, những người ăn thuần chay cuối cùng vẫn cảm thấy bị bỏ rơi và bị ngắt kết nối với cuộc sống trước đây của họ. Như nhà hoạt động Kim Stallwood lưu ý: “Tôi sống trong thế giới thuần chay của mình… nhưng tôi sống trong vũ trụ ăn thịt”.

Đối phó với những hậu quả xã hội của việc ăn thuần chay là một phần của cam kết suốt đời này đối với động vật. Những người ăn chay trường thường tham dự các sự kiện xã hội mà họ không được phục vụ, mỉm cười và cố gắng hòa nhập.

Việc thay thế thịt giúp giảm bớt sự xích mích

Một vài người cố gắng kết hợp chế độ ăn thuần chay của họ với thế giới ăn thịt. Điều này đã trở nên dễ dàng hơn nhờ sự gia tăng của các sản phẩm thay thế thịt và sữa sẵn có. Chúng thậm chí còn được sản xuất bởi các công ty cũng bán các sản phẩm làm từ thịt. Bánh mì kẹp thịt gà thuần chay của KFC hay bánh mì kẹp mới của McDonald’s “McPlant” xuất hiện đầu tiên trong tâm trí như một ví dụ.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Đối với một số người, điều này đã làm giảm bớt căng thẳng xung quanh vấn đề ăn chay trong các mối quan hệ của họ. Một người được phỏng vấn cho biết trước đây cô ấy đã tranh cãi với bạn bè về những yêu cầu ăn kiêng “khó khăn” của mình, nhưng “với những thứ như kem thuần chay của Ben và Jerry, cảm giác như các bạn đang ăn cùng nhau”.

Một người khác nói rằng việc thay thế thịt đã làm cho việc ăn thuần chay trở nên “bình thường” hơn:

Có một quan niệm sai lầm rằng thật khó để ăn chay và bạn phải từ bỏ chính mình. Trên thực tế, bạn có thể đứng cạnh người bạn của mình, người đang ăn một chiếc bánh mì kẹp thịt bò và ăn một thứ gì đó có mùi vị và vả ngoài trông giống nhau mà không hề tàn nhẫn.

Sự phát triển này cũng có thể làm giảm khả năng ủng hộ trên bàn đàm phán. Khi thực phẩm thuần chay trở thành xu hướng chủ đạo, một số người đã đưa ra lo ngại rằng sự phổ biến của nó sẽ làm loãng tác động lập luận đạo đức của nó.

Bất chấp những thách thức xã hội này, hầu hết những người ăn chay trường đều hài lòng với quyết định của họ. Mọi người sẵn sàng thương lượng các mối quan hệ của họ như một phần của cam kết đối với chủ nghĩa thuần chay. Thông thường, những mối quan hệ này thậm chí có thể trở nên bền chặt hơn khi những cuộc trò chuyện nan giải cải thiện khả năng giao tiếp giữa họ.

Những người ăn chay trường mà tôi phỏng vấn cho biết họ cảm thấy thoải mái và tin tưởng vào các quyết định mà họ đang đưa ra. Trở thành người ăn chay trường cho phép mọi người cảm thấy hài lòng – không chỉ về sức khỏe của họ, mà còn ở những lựa chọn phù hợp với đạo đức của họ và khiến họ cảm thấy mình có tác động tích cực đến thế giới.