Mặc dù không phải tất cả những người theo chế độ ăn chay đều nhất thiết phải tuân theo một chế độ ăn uống lành mạnh, nhưng nghiên cứu cho thấy việc ăn chay có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Một điều chúng tôi đang tìm hiểu thêm về chế độ ăn này là tiềm năng giúp tăng cường hệ thống miễn dịch.
Chúng tôi đang nghiên cứu rằng những khía cạnh nào của chế độ ăn chay có thể mang đến những lợi ích này – cho dù đó là việc hạn chế tiêu thụ thịt hay chỉ tập trung vào các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
Nhưng chúng tôi nghĩ rằng việc tiêu thụ khối lượng thực phẩm nhiều hơn bao gồm trái cây, rau và các loại đậu được thấy trong chế độ ăn chay có thể liên hệ nhiều đến bất kỳ lợi ích sức khỏe nào có liên quan.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Những người ăn chay họ ăn gì?
Chế độ ăn chay bao gồm sự kết hợp của trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và quả hạch, các loại đậu và một vài loại sữa, trứng.
Có nhiều kiểu ăn chay, từ thuần chay (không dùng sản phẩm động vật) đến lacto-ovo (tiêu thụ một số sản phẩm động vật như trứng và sữa). Nhưng mỗi chế độ ăn chay đều hạn chế việc ăn thịt.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Ngoài ra còn có một số chế độ ăn bán chay bao gồm việc ăn lượng nhỏ một số loại thịt. Những người chủ yếu theo chế độ ăn chay nhưng vẫn ăn cá được gọi là pescetarian, trong khi những người thỉnh thoảng ăn các loại thịt khác được gọi là flexitarian.
Điều quan trọng là không phải tất cả những người ăn chay đều tuân theo một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng. Nhiều người sẽ không tiêu thụ đủ lượng trái cây và rau quả được khuyến nghị hàng ngày.
Nhưng các nghiên cứu cho thấy rằng các mô hình ăn chay cân bằng có thể tốt cho hệ thống miễn dịch và các phản ứng liên quan khác của cơ thể.
Bảo vệ khỏi sự tấn công
Cơ thể chúng ta phải đối mặt với những thách thức xảy ra hàng ngày như loại bỏ các loại hóa chất độc hại và phòng chống các loại vi rút khó nhằn. Hệ thống miễn dịch được “bật công tắc” để phản ứng lại các cuộc tấn công này.
Có một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh là điều rất quan trọng, nó sẽ giúp ngăn ngừa nguy cơ bị nhiễm bệnh. Việc xây dựng một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh có thể được hỗ trợ bởi một số yếu tố thuộc về lối sống bao gồm ngủ đủ giấc, duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh và hoạt động thể chất thường xuyên. Nó cũng có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi những thực phẩm chúng ta nạp vào cơ thể.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Những người theo chế độ ăn chay có xu hướng làm giảm mức độ bạch cầu – tế bào bảo vệ tự nhiên của chúng ta. Đây là trường hợp của chế độ ăn chay bao gồm ăn thuần chay, chế độ ăn chay lacto-vegetarian và chế độ lacto-ovo.
Cơ thể với mức độ rất thấp các tế bào bạch cầu không phải là lý tưởng vì điều đó có thể ảnh hưởng đến khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể. Tuy nhiên, cơ thể có số lượng phù hợp các tế bào bạch cầu trong phạm vi khỏe mạnh có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
Một lá chắn bảo vệ tăng cường
Bên cạnh hỗ trợ hệ thống miễn dịch, chế độ ăn chay cũng có thể giúp cơ thể chúng ta chống lại một quá trình liên quan được gọi là viêm. Chế độ ăn chay đã được chứng minh là ngăn ngừa chứng viêm do chứa các thành phần chống oxy hóa trong thực phẩm.
Tình trạng viêm xảy ra khi cơ thể giải phóng các tế bào để tấn công các mầm bệnh không mong muốn hoặc chữa trị các vết thương. Nó có thể dẫn đến một vùng trên cơ thể bị đỏ hoặc giải phóng một số hóa chất nhất định bên trong cơ thể chúng ta. Viêm là một biện pháp bảo vệ mà cơ thể sử dụng để giữ cho nó luôn trong tình trạng tốt nhất có thể.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Những người theo chế độ ăn chay có mức độ một số hóa chất này (được gọi là protein phản ứng C và fibrinogen) thấp hơn so với những người theo chế độ ăn không ăn chay.
Điều này có nghĩa là những người duy trì chế độ ăn chay lâu dài có ít nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim hoặc thậm chí là một số bệnh ung thư. Mỗi căn bệnh mãn tính trên đều có liên quan đến việc gia tăng tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể. Điều này được thể hiện trong các xét nghiệm máu bởi nồng độ protein phản ứng C tăng lên, đây là dấu hiệu của tình trạng viêm toàn thân.
Tuy nhiên lý do tại sao những người ăn chay có mức độ viêm nhiễm thấp vẫn chưa được tìm hiểu một cách rõ ràng và đầy đủ.
Chúng tôi nghi ngờ rằng việc tiêu thụ một lượng lớn trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, quả hạch và hạt đang giúp ích cho vấn đề trên. Những thực phẩm này có đầy đủ các chất dinh dưỡng quan trọng bao gồm chất xơ, vitamin, khoáng chất và các hợp chất được gọi là chất phytochemical.
Tất cả các chất dinh dưỡng này đã được chứng minh là có khả năng cải thiện mức độ viêm nhiễm về lâu dài và có thể ảnh hưởng đến các phản ứng miễn dịch của cơ thể như một sự bổ sung tăng cường.
Vậy liệu tôi có nên chuyển sang chế độ ăn chay hay không?
Ăn chay có thể không dành cho tất cả mọi người.
Và thật là thiếu thận trọng nếu bắt đầu một mô hình ăn uống mới mà không hiểu những tác động tiềm ẩn mà nó có thể có đối với sức khỏe của bạn.
Một chế độ ăn chay không được cân bằng một cách hợp lý có thể làm tăng nguy cơ thiếu hụt chất sắt, kẽm và vitamin B12. Điều này có thể gây hại cho sức khỏe tổng thể, đặc biệt nếu theo dõi trong một thời gian dài.
Rủi ro này có thể lớn hơn đối với một số nhóm người có nhu cầu bổ sung chất dinh dưỡng theo từng giai đoạn phát triển, giới tính hoặc vì một lý do khác liên quan đến sức khỏe.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Vì vậy, việc ăn chay luôn phải được thực hiện cẩn thận và dưới sự hướng dẫn của chuyên gia, tốt nhất là từ các chuyên gia dinh dưỡng để giảm thiểu tối đã những rủi ro không đáng có này.
Nhưng điều quan trọng là, chỉ 5,1% dân số Úc ăn đủ lượng trái cây và rau quả được khuyến nghị – năm khẩu phần rau và hai khẩu phần trái cây mỗi ngày.
Vì vậy, cho dù bạn có theo chế độ ăn chay hay không, tập trung vào việc kết hợp nhiều thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật vào chế độ ăn uống của mình là một điều quan trọng và đáng giá.
Yasmine Probst là giảng viên cấp cao của Khoa Y tại Đại học Wollongong và Joel Craddock là nghiên cứu sinh Tiến sĩ tại Đại học Wollongong.
Bài viết được dịch từ www.smh.com.au
Dịch giả Trinh Lê
