Một người bị tiền tiểu đường có lượng đường trong máu cao nhưng chưa nằm trong phạm vi bệnh tiểu đường. Vẫn còn thời gian để kiểm soát mức độ và ngăn ngừa bệnh tiểu đường phát triển.

Ở Mỹ, 38 trên 100 người trưởng thành bị tiền tiểu đường. Tiền tiểu đường không chắc chắn sẽ tiến triển thành bệnh tiểu đường, nhưng nó làm tăng nguy cơ.

Nếu một người thực hiện đúng các bước, rất có khả năng họ có thể ngăn ngừa được bệnh tiểu đường phát triển. Các kế hoạch phòng ngừa thường liên quan đến hai yếu tố lối sống quan trọng: chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.

Ở nội dung sau, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách mà chế độ ăn kiêng và tiền tiểu đường có liên quan với nhau, cũng như tham khảo một số lời khuyên để kiểm soát lượng đường trong máu.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Chế Độ Ăn Kiêng Tiền Tiểu Đường: Thực Phẩm Nên Ăn

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), những người giảm được 5% – 7% trọng lượng cơ thể và tham gia 150 phút tập thể dục mỗi tuần có thể làm giảm 58% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Tỷ lệ giảm nguy cơ này sẽ cao hơn ở những người trên 60 tuổi.

Thông thường, một chế độ ăn kiêng có thể giúp một người giảm cân và quản lý tiền tiểu đường, gồm những thực phẩm sau:

• giàu chất xơ
• ít đường bổ sung
• giàu chất dinh dưỡng

Mọi người nên ăn nhiều:

• rau củ
• ngũ cốc
• cây họ Đậu
• chất béo lành mạnh

Thực Phẩm Giàu Chất Xơ

Thực phẩm giàu chất xơ và ngũ cốc nguyên hạt được tiêu hóa chậm hơn, cho phép đường của chúng được hấp thụ vào máu đều đặn. Điều này có thể giúp mọi người duy trì lượng đường trong máu ổn định và ngăn ngừa “sự cố” có thể xảy ra sau khi ăn thực phẩm nhiều đường.

Ăn thực phẩm có nhiều chất xơ cũng có lợi cho:

• quản lý cân nặng
• sức khỏe tim mạch
• sức khỏe tiêu hóa

Carbohydrate

Carbohydrate rất cần thiết đối với một chế độ ăn uống cân bằng, nhưng không có một lượng carbohydrate nào phù hợp với tất cả khẩu phần mà một người nên ăn.

Lượng carbohydrate tối ưu sẽ tùy thuộc vào sức khỏe, cường độ hoạt động và lối sống của một người. Những người mắc bệnh tiểu đường cũng cần lưu ý đến lượng carbohydrate của họ, đặc biệt là khi lượng carb đến từ các loại đường được thêm vào.

Tuy nhiên, thực phẩm có chứa carbohydrate và đường không phải lúc nào cũng nguy hiểm đối với sức khỏe. Ví dụ, trái cây chứa glucose tự nhiên và ngũ cốc nguyên hạt có nhiều carbohydrate, nhưng chúng lại cung cấp nhiều chất xơ và dưỡng chất khác. Do đó, chúng có thể được đưa vào chế độ ăn uống tiền tiểu đường khi được tiêu thụ ở mức độ vừa phải.

Chọn Nhiều Rau Củ Không Chứa Tinh Bột

Kiêng carbohydrate không hẳn là một lựa chọn tốt cho sức khỏe. Thực phẩm có hàm lượng carbohydrate cao, chẳng hạn như khoai tây và các loại đậu, vẫn có nhiều lợi ích dinh dưỡng.

Tuy nhiên, nhiều loại thực phẩm ít carbohydrate có thể cung cấp các chất dinh dưỡng tương tự. Thay thế thực phẩm giàu carbohydrate với thực phẩm ít carbohydrate hơn có thể có lợi cho những người bị tiền tiểu đường.

Ví dụ, các loại rau củ chứa nhiều tinh bột sau đây rất giàu carbohydrate:

• khoai tây
• đậu
• ngô

Các loại rau củ sau đây có ít carbohydrate hơn trên mỗi khẩu phần và rất giàu chất xơ cùng nhiều chất dinh dưỡng khác:

• măng tây
• bông cải xanh
• cà rốt
• cần tây
• đậu xanh
• rau diếp và các loại rau xanh khác
• ớt
• rau chân vịt
• cà chua
• bí ngòi

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Chỉ Số Đường Huyết

Chỉ số đường huyết (GI) là danh sách các loại thực phẩm có chứa carbohydrate. Bảng xếp hạng này cho thấy tốc độ mà chúng làm tăng lượng đường huyết. Điểm cao nhất là 100 và thấp nhất là 0.

Giá Trị GI Mẫu

Giá trị GI chính xác phụ thuộc vào nhãn hiệu và sản phẩm cụ thể. Dưới đây là giá trị GI trung bình cho 10 loại thực phẩm và đồ uống phổ biến.

Cần lưu ý rằng các giá trị GI có thể thay đổi từ đối tượng này sang đối tượng khác. Ví dụ, có một số quả táo ngọt hơn những quả khác.

Điều Gì Tạo Nên Điểm GI Thấp và Cao?

Thực phẩm chứa chất xơ, chẳng hạn như trái cây và ngũ cốc nguyên hạt, có chỉ số GI thấp hơn so với thực phẩm có chứa thành phần tinh chế.

Cơ thể nhanh chóng phá vỡ glucose và carbohydrate tinh chế. Điều này dẫn đến quá trình gia tăng nhanh chóng lượng đường trong máu, hay còn gọi là “đường tăng đột biến”. Thực phẩm chứa carbohydrate tinh chế và đường bổ sung có điểm GI cao. Đây là lý do tại sao bánh mì trắng có giá trị GI cao hơn bánh mì nguyên cám.

Bệnh nhân tiền tiểu đường nên cố gắng tránh xa các loại thực phẩm có chỉ số GI cao vì chúng làm tăng lượng đường huyết một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, tổng lượng carbohydrate mà một người ăn có ảnh hưởng lớn hơn đến lượng đường trong máu của họ so với điểm GI của từng loại thực phẩm.

Một Số Mẹo GI

Thông tin sau đây có thể hỗ trợ mọi người tìm kiếm những nguồn thực phẩm có GI thấp:

• Thực phẩm chứa đường tinh luyện thường có chỉ số GI cao hơn thực phẩm chứa đường tự nhiên, chẳng hạn như trái cây.
• Thực phẩm toàn phần thường có chỉ số GI thấp hơn so với các sản phẩm được làm từ ngũ cốc tinh chế, chẳng hạn như bánh mì trắng hoặc gạo trắng.
• Khoai lang, hầu hết các loại rau củ, trái cây nguyên quả và các loại đậu có chỉ số GI thấp hơn so với các loại rau củ có tinh bột trắng, chẳng hạn như khoai tây.
• Phần lớn trái cây và rau quả khi chín có hàm lượng đường và giá trị GI cao hơn.
• Gạo lứt, gạo basmati và gạo đồ đều có điểm GI thấp hơn so với gạo Jasmine và gạo hạt ngắn.
• Yến mạch cán dẹt hoặc cắt nhỏ có chỉ số GI thấp hơn so với bột yến mạch ăn liền.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu chưa xác nhận được rằng chế độ ăn có GI thấp có thể hỗ trợ tất cả mọi người trong việc kiểm soát tiền tiểu đường hay không. Tốt nhất bạn nên hỏi bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể.

Protein

Đậu phụ và sữa chua ít béo có thể giúp mọi người duy trì chế độ ăn uống cân bằng mà không bổ sung quá nhiều carbohydrate hoặc chất béo.

Hạn chế lượng carbohydrate có thể giúp mọi người kiểm soát lượng đường trong máu, trong khi chế độ ăn nhiều chất béo có liên quan đến quá trình phát triển của bệnh tiểu đường.

Lượng protein lành mạnh có thể giúp mọi người no lâu hơn sau bữa ăn và thậm chí có thể giúp hỗ trợ thuyên giảm tiền tiểu đường. Tuy nhiên, chế độ ăn chứa nhiều protein có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch của một người, vì vậy ăn uống điều độ chính là chìa khóa.

Rượu Bia

Nguy cơ béo phì và tiểu đường tăng lên khi sử dụng rượu bia thường xuyên. Chẳng hạn, một nghiên cứu cho thấy nam giới uống rượu quá nhiều có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn.

Hạn chế uống rượu hoặc kiêng hoàn toàn có thể giúp mọi người kiểm soát lượng đường trong máu và giảm cân. Những người mắc bệnh tiểu đường uống rượu nên tránh các loại đồ uống có đường, chẳng hạn như soda.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Chế Độ Ăn Kiêng Tiền Tiểu Đường: Thực Phẩm Cần Hạn Chế

Đạt được và duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể giúp ngăn ngừa quá trình phát triển của bệnh tiểu đường tuýp 2. Chú ý đến lượng calo tổng thể là một bước quan trọng. Nó có thể giúp hạn chế:

• đồ uống có đường
• thực phẩm có hàm lượng đường bổ sung cao, chẳng hạn như kẹo
• thực phẩm giàu carbohydrate tinh chế, chẳng hạn như khoai tây chiên
• thịt đỏ và thịt chế biến

Ngoài ra, tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa cũng có thể làm tăng lượng cholesterol và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Mặc dù hạn chế một số loại thực phẩm có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường của một người, nhưng việc thiết lập một chế độ ăn uống cân bằng như một phần của lối sống lành mạnh là phương pháp hiệu quả nhất để kiểm soát tiền tiểu đường.

Ăn Uống Điều Độ

Những người bị tiền tiểu đường cần phải duy trì lượng đường trong máu ổn định nhất có thể.

Các chuyên gia khuyến nghị mọi người nên ăn uống điều độ trong ngày để tránh gây biến động đường huyết. Ngoài ra, họ cũng khuyên bạn nên đảm bảo rằng mỗi bữa ăn đều chứa nguồn protein, chất béo và carbohydrate.

Ăn một lượng carbohydrate phù hợp trong mỗi bữa ăn cũng có lợi cho người bị tiền tiểu đường.

Phương Pháp Phân Chia Phần Ăn

Bộ Nông nghiệp đã phát triển cách đơn giản này để xác định lượng từng loại thực phẩm trong mỗi bữa ăn. Theo phương pháp này:

• Rau củ không tinh bột chiếm nửa đĩa.
• Thịt, cá hoặc nguồn protein khác chỉ chiếm dưới 1/4.
• Carbohydrate, chẳng hạn như ngũ cốc nguyên hạt, chỉ chiếm hơn 1/4 đĩa ăn.
• Có một khẩu phần sữa ở bên cạnh.

Chế Độ Ăn Kiêng DASH

Chế độ Ăn kiêng để Ngừng Tăng huyết áp (DASH) được khuyến nghị bởi các cơ quan có thẩm quyền về sức khỏe, bao gồm cả Viện Y tế Quốc gia (NIH). Kết hợp với sự hiểu biết về điểm số GI, nó có thể hỗ trợ những người mắc bệnh tiền tiểu đường.

Chế độ ăn kiêng này không tập trung vào việc tính toán lượng calo mà tập trung vào việc đưa ra những lựa chọn lành mạnh hơn. Nó khuyến khích mọi người ăn:

• rau củ
• trái cây
• ngũ cốc
• sản phẩm từ sữa không béo hoặc ít béo
• đậu
• quả hạch
• dầu thực vật

Ngoài ra, nó đòi hỏi cần phải tránh những loại thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa và fructose, chẳng hạn như:

• thịt mỡ
• sản phẩm sữa nguyên kem
• dừa, cọ và các loại dầu nhiệt đới khác
• kẹo
• đồ uống có đường

Tuy nhiên, một số nghiên cứu chỉ ra rằng các sản phẩm từ sữa nguyên kem, đặc biệt là sữa chua và pho mát, có thể có lợi như một phần của chế độ ăn uống cân bằng cho những người bị tiền tiểu đường.

Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các sản phẩm sữa nguyên kem không gây tác động tiêu cực đến độ nhạy insulin hoặc huyết áp, đồng thời có thể bảo vệ ngăn ngừa bệnh tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim mạch.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Ăn Ngoài

Một người bị tiền tiểu đường vẫn có thể thưởng thức bữa ăn tại nhà hàng, nhưng họ phải đưa ra những lựa chọn sáng suốt. Dưới đây là một số lời khuyên. Một người có thể:

• nhắm đến chất lượng, chẳng hạn như nguyên liệu tươi, thay vì số lượng
• xem thực đơn có liệt kê lượng calo trong mỗi món ăn hay không
• chọn nước lọc, thay vì soda hoặc rượu
• lập kế hoạch ăn uống

Bất cứ ai mới được chẩn đoán tiền tiểu đường thường tự hỏi họ có thể ăn gì. Đây là một vài gợi ý:

Để giảm tác động lên lượng đường trong máu và tăng cảm giác no lâu, một người có thể thử kết hợp trái cây với nguồn protein hoặc chất béo lành mạnh, chẳng hạn như bơ hạt, một nắm nhỏ hạt hoặc quả bơ.

Mọi người có thể thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về khẩu phần thích hợp của từng loại thực phẩm mà họ yêu thích.

Một Vài Biện Pháp Bổ Sung

Chỉ thay đổi mỗi chế độ ăn uống thì không thể ngăn ngừa tiền tiểu đường tiến triển thành bệnh tiểu đường. Vẫn có một số biện pháp khác liên quan đến tập thể dục và dùng thuốc.

Tập Thể Dục

Hoạt động thể chất có thể giúp một người giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu của họ. Tập thể dục sử dụng hết lượng đường trong máu dư thừa và có thể cải thiện độ nhạy insulin.

Ít nhất đã có một nghiên cứu cho thấy rằng việc thay đổi chế độ ăn uống và tập thể dục nhiều hơn có thể ngăn chặn quá trình tiến triển từ tiền tiểu đường thành bệnh tiểu đường.

Trong thời gian ngồi lâu, Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ khuyên những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 nên đứng dậy sau mỗi 30 phút và tham gia một số hoạt động đi bộ vừa phải hoặc rèn luyện sức đề kháng. Điều này có thể giúp giảm lượng đường trong máu.

Các hoạt động thể chất thường xuyên sau đây cũng có thể có lợi:

• bơi lội
• đi bộ nhanh
• chạy bộ
• bài tập rèn luyện sức mạnh
• bài tập rèn luyện độ dẻo dai, linh hoạt

Làm việc nhà, làm vườn và các hoạt động khác cũng có thể hỗ trợ.

Thuốc Men

Đối với một số người bị tiền tiểu đường, bác sĩ có thể kê toa Metformin để giúp họ kiểm soát lượng đường trong máu. Metformin có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường ở những người mắc bệnh béo phì và tiền tiểu đường lên đến 31% trong 3 năm.

Mặc dù con số này rất đáng hy vọng, nhưng NIH nói rằng thuốc dường như không hiệu quả bằng một số biện pháp thay đổi lối sống. Họ cũng xác nhận rằng metformin có thể gây tác dụng phụ.

THU HỒI METFORMIN GIẢI PHÓNG KÉO DÀI

Vào tháng 5/2020, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đã khuyến cáo một số nhà sản xuất viên nén giải phóng kéo dài metformin rút một số sản phẩm của họ khỏi thị trường Hoa Kỳ. Điều này là do hàm lượng chất có thể gây ung thư (tác nhân gây ung thư) đã được tìm thấy ở mức vượt ngưỡng trong một số viên nén Metformin giải phóng kéo dài. Nếu bạn hiện đang dùng loại thuốc này, hãy liên hệ với bác sĩ ngay. Họ sẽ tư vấn xem bạn có nên tiếp tục dùng Metformin hoặc đổi sang toa thuốc mới hay không.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Tổng Kết

Tiền tiểu đường có thể tiến triển thành bệnh tiểu đường, nhưng thực hiện những biện pháp thay đổi thói quen ăn kiêng và tập thể dục thường xuyên có thể ngăn ngừa được căn bệnh này, đặc biệt nếu mọi người thực hiện những biện pháp này càng sớm càng tốt.

Không có chế độ ăn uống chung cho tất cả những người bị tiền tiểu đường. Bất cứ ai được chẩn đoán mắc bệnh nên tìm đến bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng hoặc cả hai để được tư vấn hỗ trợ.

Có thể bạn quan tâm: Bạn Có Thể Bị Tiểu Đường Do Ăn Quá Nhiều Đường Không?

Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com

Dịch giả Trinh Lê