Sự khác biệt giữa chế độ ăn chay và thuần chay

5
(1)

Thực phẩm và chế độ ăn kiêng có nguồn gốc từ thực vật hiện đang ngày càng trở nên phổ biến. Một số người có thể nhầm lẫn về sự khác biệt giữa chế độ ăn chay và thuần chay.

Chế độ ăn thuần chay đòi hỏi phải kiêng tất cả các mặt hàng được sản xuất từ động vật, kể cả quần áo, trong khi chế độ ăn chay thường chỉ đề cập đến việc ăn uống.

Mời bạn đọc theo dõi tiếp nội dung để tìm hiểu thêm về sự khác biệt giữa chế độ ăn chay và thuần chay. Bài đăng này còn cung cấp một số thông tin chính về các dạng chế độ ăn kiêng thuần thực vật khác, cũng như đề cập đến những lợi ích tiềm năng của chúng đối với sức khỏe và môi trường.

Một số người có thể nhầm lẫn về sự khác biệt giữa chế độ ăn chay và thuần chay.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Sự Khác Biệt Chính Giữa Chế Độ Ăn Chay và Thuần Chay

Có sự khác biệt giữa chế độ ăn chay và chế độ ăn thuần chay. Bảng sau đây tóm tắt các khái niệm chính của từng loại:

CHAY

THUẦN CHAY

Kiêng 100% thực phẩm có nguồn gốc từ động vật

Có thể Đúng
Chủ yếu là ăn thực phẩm thuần thực vật Đúng

Đúng

Ăn thực phẩm chế biến sẵn và sản phẩm thay thế thịt

Có thể Có thể
Không dùng động vật để làm quần áo hay bất kỳ mục đích nào khác Có thể

Đúng

Hỗ trợ tăng trưởng và dùng thực phẩm thay thế thuần thực vật

Có thể Đúng
Có nhu cầu tăng cường thể chất vì lý do sức khỏe Có thể

Có thể

Các phần sau sẽ giải thích chi tiết hơn về sự khác biệt.

35822137 | Ăn Chay, Thuần Chay, Quán Chay & Nhà Hàng Chay

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Chế Độ Ăn Thuần Chay

Thuần chay vừa là một chế độ ăn kiêng, vừa là một phong cách sống. Thuần chay được định nghĩa bởi Tổ chức Vegan Society tại Anh như sau:

“Thuần chay là một chế độ ăn kiêng và lối sống ủng hộ việc nói không với tất cả hình thức lạm dụng và ngược đãi động vật để làm thức ăn, quần áo hoặc bất kỳ mục đích nào khác; bằng việc mở rộng, thúc đẩy sự phát triển và chuyển đổi sang các lựa chọn thay thế phi động vật vì lợi ích của chúng, con người lẫn môi trường. Thuật ngữ ăn kiêng này đề cập đến việc thực hành nói không với tất cả các loại mặt hàng hoặc thực phẩm được sản xuất hoàn toàn hoặc một phần từ động vật.”

Mặc dù nhiều người có thể áp dụng chế độ thuần chay ở nhiều mức độ khác nhau, nhưng về mặt thực tế, thuần chay có nghĩa là tránh những điều sau:

  • Thực phẩm động vật, chẳng hạn như thịt, cá, hải sản, sữa, trứng và mật ong
  • Phụ gia thực phẩm và thành phần được sản xuất có nguồn gốc từ động vật, chẳng hạn như gelatin, sáp ong và cochineal
  • Quần áo hoặc hàng hóa được làm từ da động vật, chẳng hạn như da, da lộn, lông thú và len
  • Quần áo hoặc hàng hóa được làm từ lông vũ, chẳng hạn như lông tơ
  • Quần áo hoặc hàng hóa được tạo ra bằng cách khai thác từ động vật, chẳng hạn như tơ lụa
  • Vườn thú, rạp xiếc, thủy cung và những mục đích sử dụng động vật khác để tiêu khiển
  • Sản phẩm hoặc thành phần đã được thử nghiệm trên động vật

Một số người ăn thuần chay không dùng dầu cọ với lý do việc chiết xuất dầu cọ đòi hỏi phải phá hủy môi trường sống của động vật. Một số họ cũng từ chối việc ủng hộ sản phẩm từ hoặc được hỗ trợ bởi các công ty hay tổ chức từ thiện đã được thử nghiệm hoặc khai thác trên động vật.

Quan trọng hơn, việc sử dụng thuật ngữ “thuần chay” để định nghĩa bản thân cũng thể hiện việc tuân thủ lối sống này. Những người không ăn thực phẩm làm từ động vật nhưng cũng không áp dụng lối sống thuần chay, thì họ có thể tự nhận mình là người ăn chay hơn là người ăn thuần chay.

Mặc dù những người ăn thuần chay đều có quan điểm chung về đạo đức, nhưng chế độ ăn thực tế của họ có thể khác nhau.

Ví dụ, vài người trong số họ chọn ăn thực phẩm toàn phần và tránh thực phẩm chế biến sẵn. Những người khác lại thích kết hợp “thức ăn nhanh” thuần chay, chẳng hạn như bánh mì kẹp thịt hoặc xúc xích được làm từ các thành phần có nguồn gốc thực vật, trong chế độ ăn uống của họ.

Những người khác thì có cách tiếp cận cân bằng hơn, thỉnh thoảng họ chỉ ăn những bữa ăn được chế biến sẵn nhưng chủ yếu vẫn là thực phẩm toàn phần.

29096344 | Ăn Chay, Thuần Chay, Quán Chay & Nhà Hàng Chay

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Chế Độ Ăn Chay

Trong khi chế độ ăn thuần chay là một triết lý dựa trên việc phản đối ngược đãi động vật, thì chế độ ăn chú trọng thực vật thường được lựa chọn vì những lý do khác nhau, chẳng hạn như sức khỏe hoặc môi trường.

Thuật ngữ “chế độ ăn chú trọng thực vật” đề cập đến việc chú trọng tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật. Một thuật ngữ khác mà mọi người thường hay sử dụng đó chính là “ăn chay”.

Những người ăn chay có thể kiêng ăn tất cả các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật, hoặc chỉ ăn chúng với một lượng rất nhỏ. Có một số cách để tiếp cận đối với chế độ ăn chay, sẽ được thảo luận sâu hơn trong các phần sau.

Một số người chọn ăn chay vì môi trường hoặc vì lý do sức khỏe, chẳng hạn như giảm cân.

Ăn chay không nhất thiết phải nói không với tất cả các sản phẩm hoặc mặt hàng có nguồn gốc từ động vật. Ví dụ, một người theo chế độ ăn chay có thể chọn mặc đồ da hoặc sử dụng các sản phẩm chăm sóc cá nhân đã được thử nghiệm trên động vật.

Một số người có thể tự nhận mình là người ăn chay, nếu họ ăn toàn bộ thực phẩm chay tự nhiên và kiêng thực phẩm chế biến sẵn. Số khác cũng có thể ăn thực phẩm chay đã qua chế biến như thịt chay nhưng vẫn được gọi là người ăn chay, dù cho họ có không hướng đến chuẩn mực của lối sống thuần chay đi chăng nữa.

stnsrntat | Ăn Chay, Thuần Chay, Quán Chay & Nhà Hàng Chay

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Các Chế Độ Ăn Kiêng Chú Trọng Thực Vật & Lợi Ích Sức Khỏe Của Chúng

Các chế độ ăn chú trọng thực vật sẽ khác nhau tùy theo thực phẩm động vật mà nó loại trừ. Các phần tiếp theo sẽ đề cập đến nhiều chế độ ăn kiêng chú trọng thực vật khác nhau, cũng như trình bày chi tiết hơn về lợi ích sức khỏe tiềm năng của chúng.

Chế Độ Ăn Thuần Chay

Dựa trên nghiên cứu được công bố vào năm 2021, chế độ ăn thuần chay được lên kế hoạch tốt có thể bảo vệ ngăn ngừa bệnh béo phì, hội chứng chuyển hóa và bệnh tim mạch.

Tuy nhiên, những người theo chế độ ăn thuần chay nghiêm ngặt cần đảm bảo rằng họ luôn hấp thụ đủ dưỡng chất thiết yếu để duy trì sức khỏe ổn định. Ví dụ, họ có thể cần bổ sung một số dưỡng chất, đặc biệt là vitamin B12, hoặc thực phẩm đã được tăng cường vitamin và khoáng chất.

Theo cùng một nghiên cứu, chế độ ăn thuần chay có thể dẫn đến một số thiếu hụt những chất sau:

  • Vitamin B-12
  • Chất đạm
  • Axit béo omega-3
  • Sắt
  • Vitamin D
  • Canxi
  • Kẽm
  • Iốt

Nếu bạn muốn áp dụng một chế độ ăn kiêng thuần chay nghiêm ngặt thì có thể tham khảo qua ý kiến ​​của chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và hỗ trợ.

Chế Độ Ăn Chay

Những người ăn chay sẽ không ăn thịt, cá và các sản phẩm khác có nguồn gốc từ động vật, chẳng hạn như gelatin; tuy nhiên họ vẫn có thể ăn trứng, sản phẩm từ sữa và mật ong.

Sự khác biệt cơ bản giữa chế độ ăn chay và thuần chay là những người ăn chay vẫn sẽ sử dụng tất cả những sản phẩm có nguồn gốc từ động vật, nhưng những người ăn thuần chay thì không.

Những người ăn chay cho rằng việc dùng trứng và các sản phẩm từ sữa là vô hại đối với động vật, nhưng theo những người ăn thuần chay, họ cho đây là những mặt hàng được sản xuất dựa trên hành vi ngược đãi động vật.

Chế độ ăn chay đã được Hiệp hội Dinh dưỡng Hoa Kỳ công nhận là lành mạnh và bổ dưỡng, chúng thậm chí có thể làm giảm nguy cơ mắc phải một số căn bệnh mãn tính. Nhưng vì chế độ ăn chay có thể rất khác nhau về chất lượng, nên điều quan trọng là người ăn chay cần tập trung vào việc ăn càng nhiều loại thực phẩm giàu dinh dưỡng càng tốt.

Chế Độ Ăn Pescatarian

Pescatarian nói không với thịt, sữa và trứng, nhưng vẫn ăn cá. Ngoài những lợi ích sức khỏe của chế độ ăn kiêng chú trọng thực vật, những người theo chế độ ăn pescatarian cũng có thể nhận được những lợi ích sức khỏe từ việc ăn cá.

Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến nghị nên ăn cá ít nhất hai lần mỗi tuần, đặc biệt là cá nhiều dầu. Có ý kiến cho rằng cá nhiều dầu như cá hồi và cá thu có chứa axit béo omega-3, có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.

Chế Độ Ăn Raw Vegan

Những người theo chế độ ăn raw vegan sẽ ăn thực phẩm thực vật ở dạng tươi sống hoặc được làm nóng ở mức tối thiểu.

Phương pháp này nói không với các nguồn carbohydrate quen thuộc như khoai tây, gạo và bánh mì. Tuy nhiên, một số người theo chế độ ăn này có thể sử dụng máy khử nước để làm bánh mì từ ngũ cốc nảy mầm.

Là nguồn cung cấp protein và carbs, chúng cũng có thể chứa các loại ngũ cốc, hạt và đậu nảy mầm. Một số nghiên cứu cho thấy rằng chế độ ăn chú trọng thực vật có tác dụng chống viêm, rất tốt cho sức khỏe đường ruột và có thể làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính.

Tuy nhiên, ảnh hưởng sức khỏe của chế độ ăn raw vegan hiện vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ.

Một nghiên cứu trước đây vào năm 2005 với 201 người từng chỉ ra rằng chế độ ăn uống nghiêm ngặt thực phẩm thô làm giảm cholesterol “xấu” và chất béo trung tính. Tuy nhiên, chế độ ăn này cũng có thể làm giảm cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao, hay còn gọi là HDL cholesterol “tốt”.

Trong nghiên cứu, sự thiếu hụt vitamin B12 đã khiến lượng homocysteine của những người theo chế độ ăn raw vegan tăng lên. Homocysteine là một yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch và đột quỵ.

Chế Độ Ăn Pegan

Pegan là sự kết hợp giữa phương pháp ăn thuần chay và ăn nhạt. Những người theo chế độ này ăn chủ yếu là thực phẩm thực vật và một ít sản phẩm động vật, ngũ cốc và đậu. Chế độ này có chỉ số đường huyết thấp, do nó không khuyến khích các loại đồ ngọt và thực phẩm chế biến sẵn.

Ngoài những lợi ích sức khỏe có liên quan đến chế độ ăn Paleo, thì chế độ ăn pegan cũng có thể làm giảm nguy cơ béo phì, các bệnh viêm nhiễm và một số bệnh ung thư.

Chế Độ Ăn Chay Bán Phần (Flexitarian)

Chế độ ăn kiêng linh hoạt, hoặc bán chay, chủ yếu là ăn chay nhưng thỉnh thoảng cũng có thịt hoặc cá. Theo một nghiên cứu năm 2016, những lợi ích sức khỏe của chế độ ăn chay bán phần có thể bao gồm:

  • Giảm trọng lượng cơ thể
  • Cải thiện sức khỏe trao đổi chất
  • Giảm nguy cơ tiểu đường
  • Cải thiện huyết áp
  • Có lợi cho bệnh viêm ruột

Chế độ ăn kiêng linh hoạt cũng có thể giúp mọi người đạt được lượng thức ăn hấp thụ mà các chuyên gia khuyến nghị. Theo Dietary Guidelines for Americans, khoảng 3/4 người dân tại Hoa Kỳ đáp ứng hoặc vượt quá các khuyến nghị về lượng thịt, gia cầm và trứng.

Tuy nhiên, gần 90% trong số họ không đáp ứng đầy đủ lượng hải sản và hơn một nửa không đáp ứng đủ lượng hạt, quả hạch và sản phẩm làm từ đậu nành được khuyến nghị.

GettyMediterraneandiet f4887c52 e2f8 4fb8 a348 85ad55fcf961 prv | Ăn Chay, Thuần Chay, Quán Chay & Nhà Hàng Chay

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Lợi Ích Về Môi Trường Của Chế Độ Ăn Chay và Thuần Chay

Dựa trên bài phân tích được công bố năm 2018, chế độ ăn uống nhiều calo và thực phẩm có nguồn gốc từ động vật đã dẫn đến một số tác động về môi trường như sau:

  • Lượng phân bón nitơ toàn cầu tăng 860% kể từ năm 1961, gây ô nhiễm nguồn nước và gây hại cho con người và động vật hoang dã
  • Việc mở rộng đất nông nghiệp đang đe dọa đa dạng sinh học
  • Nguy cơ tuyệt chủng của các loài
  • Làm gia tăng lượng phát thải khí nhà kính

Phân tích kết luận rằng nhiều người áp dụng chế độ ăn chú trọng thực vật có thể mang lại tác động tích cực đến môi trường và giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu từ 30 – 60% vào năm 2050.

Có thể bạn quan tâm: Ăn Chay Tốt Cho Sức Khỏe và Môi Trường

e0641a81574109.5d0363a73e5f8 | Ăn Chay, Thuần Chay, Quán Chay & Nhà Hàng Chay

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Tổng Kết

Thuần chay không đơn thuần chỉ là một chế độ ăn kiêng, mà nó còn là một lối sống. Nói cách khác, nó không liên quan gì đến thức ăn.

Những người theo chế độ ăn chú trọng thực vật có thể chọn làm như vậy vì lý do sức khỏe hoặc môi trường. Họ có thể kiêng ăn các sản phẩm động vật với số lượng tùy thích. Chế độ ăn kiêng chú trọng thực vật bao gồm chế độ ăn chay bán phần, pescatarian và pegan.

Chế độ ăn chú trọng thực vật đã được chứng minh là có lợi cho sức khỏe con người và môi trường. sức khỏe con người và môi trường. Người có kế hoạch áp dụng chế độ ăn chú trọng thực vật phải đảm bảo rằng họ luôn đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng của họ để ngăn ngừa sự thiếu hụt.


Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com

Dịch giả Trinh Lê

Bạn có cảm thấy bài này hữu ích?

Thả tim để xếp hạng cho mình bạn nhé!

Thang điểm trung bình 5 / 5. Số phiếu bầu: 1

Chưa có phiếu bầu cho bài này! Hãy là người đầu tiên đánh giá bài viết này.