Chế độ ăn keto là một kế hoạch ăn uống chú trọng vào những loại thực phẩm giàu chất béo có lợi cho sức khỏe, cung cấp đủ protein và rất ít carbsohydrate. Mục đích là để nhận được nhiều calo từ chất béo hơn là carbsohydrate.
Chế độ ăn kiêng hoạt động bằng cách làm cạn kiệt lượng đường dự trữ của cơ thể. Kết quả là, nó sẽ bắt đầu sử dụng chất béo làm nguồn năng lượng. Điều này dẫn đến việc hình thành các phân tử được gọi là xeton, được cơ thể sử dụng làm nhiên liệu. Khi cơ thể chuyển hóa chất béo, giảm cân có thể xảy ra.
Có một số hình thức khác nhau của chế độ ăn keto, chẳng hạn như Chế độ ăn Ketogenic Tiêu chuẩn và Chế độ ăn Ketogenic Chu kỳ. Trong nội dung tiếp theo, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về những lợi ích của chế độ ăn keto, cũng như những rủi ro của nó.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Lợi Ích Của Chế Độ Ăn Keto
Hỗ Trợ Giảm Cân
Chế độ ăn ketogenic có thể hỗ trợ giảm cân theo một số cách, chẳng hạn như tăng cường trao đổi chất và giảm cảm giác thèm ăn.
Chế độ ăn ketogenic có chứa những loại thực phẩm giúp cơ thể no lâu và có thể làm giảm hormone kích thích cơn đói. Áp dụng một chế độ ăn ketogenic có thể làm giảm cơn đói và hỗ trợ giảm cân vì những lý do này.
Trong một phân tích tổng hợp năm 2013 gồm 13 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng riêng biệt, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người ăn kiêng ketogenic đã giảm nhiều hơn 2 pound (lbs) so với những người ăn chế độ ăn ít chất béo trong suốt 1 năm.
Tương tự, một phân tích tổng hợp từ 11 nghiên cứu cho thấy rằng sau 6 tháng, những người theo chế độ ăn ketogenic giảm hơn 5 pound so với những người theo chế độ ăn ít chất béo.
Cải Thiện Mụn Trứng Cá
Mụn trứng cá có một số nguyên nhân khác nhau và có thể có liên quan đến chế độ ăn uống và lượng đường trong máu ở một số người.
Một chế độ ăn nhiều carbsohydrate đã qua chế biến và tinh chế có thể thay đổi sự cân bằng của hệ vi khuẩn đường ruột và tạo ra sự dao động lớn về lượng đường trong máu, cả hai đều có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe làn da.
Dựa trên một nghiên cứu năm 2012, chế độ ăn ketogenic có thể giảm bớt các vấn đề về mụn trứng cá ở một số cá nhân bằng cách giảm lượng carbsohydrate mà cơ thể hấp thụ.
Giảm Nguy Cơ Mắc Một Số Bệnh Ung Thư
Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu tác động của chế độ ăn ketogenic trong việc ngăn ngừa hoặc thậm chí là điều trị một số bệnh ung thư.
Nghiên cứu nhận thấy rằng chế độ ăn ketogenic có thể là một phương pháp điều trị bổ sung an toàn và phù hợp để áp dụng cùng với phác đồ hóa trị và xạ trị ở những người mắc một số bệnh ung thư. Điều này là do các tế bào ung thư sẽ phải chịu mức độ căng thẳng oxy hóa cao hơn so với các tế bào khỏe mạnh và khiến chúng bị tiêu biến.
Nghiên cứu từ năm 2018 đã chỉ ra rằng do chế độ ăn ketogenic có thể làm giảm lượng đường huyết, nó cũng có khả năng làm giảm nguy cơ biến chứng insulin. Insulin là một loại hormone kiểm soát lượng đường trong máu có thể có liên quan đến một số bệnh ung thư.
Dù một số thử nghiệm cho thấy chế độ ăn ketogenic có thể có lợi trong điều trị ung thư, nhưng vẫn có rất ít thử nghiệm trong lĩnh vực này. Các nhà khoa học cần thực hiện nhiều nghiên cứu sâu hơn để đánh giá toàn diện các lợi thế tiềm năng trong việc phòng ngừa và điều trị ung thư của chế độ ăn ketogenic này.
Cải Thiện Sức Khỏe Tim Mạch
Khi một người theo chế độ ăn ketogenic, họ cần phải chọn thực phẩm lành mạnh. Một số bằng chứng cho thấy rằng ăn chất béo có lợi, chẳng hạn như bơ thay vì chất béo không có lợi, chẳng hạn như da lợn, có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch bằng cách giảm cholesterol.
Kết quả phân tích năm 2017 gồm các thử nghiệm trên động vật và con người về chế độ ăn ketogenic cho thấy một số người đã giảm đáng kể cholesterol toàn phần, lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) hoặc cholesterol “xấu” và chất béo trung tính, cũng như sự gia tăng lipoprotein tỷ trọng cao (HDL), hoặc cholesterol “tốt”.
Lượng cholesterol cao có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Do đó, tác động làm giảm cholesterol của chế độ ăn ketogenic có thể giảm thiểu nguy cơ biến chứng tim mạch của một người.
Tuy nhiên, phân tích kết luận rằng tác động tích cực của chế độ ăn uống đối với sức khỏe tim mạch phụ thuộc vào chất lượng của chế độ ăn uống. Do đó, quan trọng hơn hết là nên ăn thực phẩm lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng khi thực hiện chế độ ăn keto.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Bảo Vệ Chức Năng Não
Một số nghiên cứu, chẳng hạn như phân tích năm 2019 này, cho thấy xeton được tạo ra bởi chế độ ăn ketogenic có đặc tính bảo vệ thần kinh, có nghĩa là chúng giúp tăng cường và bảo vệ các tế bào não và thần kinh.
Vì lý do này, chế độ ăn keto có thể hỗ trợ trong việc ngăn ngừa hoặc điều trị bệnh Alzheimer. Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu hơn để xác định tác động của chế độ ăn keto đối với não.
Giảm Cơn Động Kinh
Tỷ lệ chất béo, protein và carbs trong chế độ ăn keto làm thay đổi cách cơ thể sử dụng năng lượng, dẫn đến ketosis. Ketosis là một quá trình trao đổi chất trong đó cơ thể sử dụng các thể xeton để lấy năng lượng.
Quỹ Động Kinh cho rằng ketosis có thể làm giảm cơn co giật ở những người động kinh, đặc biệt là những người không đáp ứng với các liệu pháp điều trị trước đó. Mặc dù cần phải nghiên cứu thêm để xác định hiệu quả của nó, nhưng dường như nó cũng rất có lợi đối với trẻ em bị co giật cục bộ.
Một nghiên cứu năm 2019 ủng hộ giả thuyết rằng chế độ ăn keto có thể hỗ trợ những người bị bệnh động kinh. Chế độ ăn ketogenic có thể làm giảm các triệu chứng động kinh thông qua một số cơ chế khác nhau.
Cải Thiện Các Triệu Chứng PCOS
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là sự rối loạn nội tiết tố có thể dẫn đến dư thừa nội tiết tố nam, suy chức năng phóng noãn và buồng trứng đa nang. Chế độ ăn nhiều carbsohydrate có thể gây ra nhiều triệu chứng xấu ở những người bị PCOS, chẳng hạn như các vấn đề về da và tăng cân.
Rất ít nghiên cứu lâm sàng đã được thực hiện về chế độ ăn ketogenic và PCOS. Một nghiên cứu thí điểm năm 2005 đã điều tra năm phụ nữ trong 24 tuần. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng chế độ ăn ketogenic đã cải thiện một số chỉ số PCOS, bao gồm:
- Giảm cân
- Cân bằng hormone
- Tỷ lệ hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH)
- Lượng insulin lúc đói
Một phân tích dữ liệu khác từ năm 2019 phát hiện ra rằng chế độ ăn ketogenic có lợi cho những người có bất thường về nội tiết tố, chẳng hạn như PCOS và bệnh tiểu đường tuýp 2. Tuy nhiên, họ cũng khuyến cáo rằng các thử nghiệm quá không đồng nhất để xác nhận chế độ ăn ketogenic như một liệu pháp điều trị PCOS nói chung.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Rủi Ro và Biến Chứng
Chế độ ăn ketogenic có thể mang lại một số lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc ăn theo chế độ ketogenic trong một thời gian dài có thể dẫn đến những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, chẳng hạn như tăng nguy cơ mắc phải các bệnh sau:
- Sỏi thận
- Dư thừa protein trong máu
- Thiếu hụt khoáng chất và vitamin
- Tích tụ chất béo trong gan
Chế độ ăn keto có thể gây ra tác dụng phụ tiêu cực mà nhiều người hay gọi là bệnh cúm keto. Những tác dụng phụ này có thể bao gồm:
- Táo bón
- Suy nhược
- Hạ đường huyết
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Đau đầu
- Lười vận động
Khi cơ thể thích nghi với nguồn năng lượng mới, những triệu chứng này thường xảy ra khi bắt đầu chế độ ăn kiêng. Sau đây là một số nhóm người cần tránh xa chế độ ăn ketogenic:
- Những bệnh nhân đái tháo đường phụ thuộc insulin
- Những người mắc chứng rối loạn ăn uống
- Những người bị bệnh thận hoặc viêm tụy
- Phụ nữ trong thời kỳ mang thai và cho con bú
Những người dùng một loại thuốc được gọi là chất ức chế natri-glucose cotransporter 2 (SGLT2) cho bệnh tiểu đường tuýp 2 cũng không nên theo chế độ ăn keto. Thuốc này làm tăng nguy cơ nhiễm toan ceton do tiểu đường, một tình trạng nguy hiểm gây tăng axit trong máu.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Tổng Kết
Quan trọng nhất là phải luôn thông qua ý kiến bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên viên chăm sóc sức khỏe đáng tin cậy về kế hoạch ăn kiêng dự định, đặc biệt là đối với những người đang cố gắng kiểm soát một vấn đề sức khỏe nào đó hoặc bệnh tật.
Những người muốn bắt đầu chế độ ăn keto nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và kiểm tra xem họ có bị tiểu đường, hạ đường huyết, bệnh tim hoặc bất kỳ tình trạng sức khỏe nào khác hay không để đảm bảo rằng keto là một chế độ ăn uống an toàn.
Hãy nhớ rằng không có bất kì nghiên cứu dài hạn nào về lợi thế của chế độ ăn ketogenic. Vẫn chưa rõ liệu việc duy trì chế độ ăn này trong thời gian dài sẽ có lợi về mặt sức khỏe hơn nhiều chế độ ăn uống ít bị giới hạn khác hay không.
Hàm lượng carbsohydrate trong chế độ ăn ketogenic về cơ bản bị hạn chế. Tuy nhiên, một số loại carbs nhất định có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe. Để có một phương pháp ăn kiêng ít bị giới hạn hơn, mọi người nên áp dụng một chế độ ăn uống gồm nhiều loại carbs phức tạp, giàu dưỡng chất, đặc biệt là trái cây và rau củ, cùng với những nguồn protein bổ dưỡng và chất béo có lợi.
Có thể bạn quan tâm: Chế Độ Ăn Keto Thuần Chay và Những Điều Bạn Nên Biết
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Góc Hỏi Đáp
Câu hỏi: Tôi có thể duy trì chế độ ăn keto một cách an toàn trong bao lâu?
Giải đáp (*): Có rất nhiều nghiên cứu ủng hộ những lợi ích tiềm năng của chế độ ăn ketogenic, bao gồm cả việc kiểm soát lượng đường huyết để giảm cân. Tuy nhiên, phần lớn nghiên cứu chỉ kéo dài vài tuần hoặc vài tháng.
Một số nghiên cứu cho thấy lợi ích của việc áp dụng chế độ ăn ketogenic trong thời gian kéo dài hơn lên đến 2 năm. Tuy nhiên, vẫn có rất ít nghiên cứu về những tác dụng phụ có thể xảy ra của việc áp dụng chế độ ăn ketogenic trong một thời gian dài.
Một nghiên cứu thuần tập mới theo dõi 432.179 người trong suốt 25 năm cho thấy rằng lượng carbohydrate cao và thấp đều có liên quan đến việc tăng nguy cơ tử vong so với lượng carbohydrate vừa phải. Cụ thể, những người ăn nhiều hơn 70% hoặc ít hơn 40% calo từ carbs có nguy cơ tử vong cao hơn.
Mặc dù có khả năng bạn sẽ giảm cân nếu tuân theo chế độ ăn ketogenic đúng cách trong một thời gian ngắn, nhưng nghiên cứu chỉ ra rằng đó có lẽ đây không phải là chế độ ăn lành mạnh nhất để áp dụng trong một thời gian dài.
Nếu muốn thử chế độ ăn ketogenic, bạn nên kiên trì áp dụng chế độ này không quá vài tháng trước khi chuyển sang chế độ ăn kiêng khác dễ áp dụng hơn về lâu dài. Cho dù bạn đang theo chế độ ăn kiêng nào đi chăng nữa, hãy đảm bảo rằng bạn luôn có nhiều bữa ăn đầy đủ bổ dưỡng trong chế độ ăn uống của mình hàng ngày.
(*) Câu trả lời phản ánh quan điểm của các chuyên gia dinh dưỡng. Tất cả nội dung chỉ mang tính chất cung cấp thông tin và không nên được hiểu thành lời khuyên y tế.
Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com
Dịch giả Trinh Lê
