Chế độ ăn kiêng cho bệnh tự miễn không chỉ là một chế độ ăn. Đó là một thuật ngữ chung đề cập đến hơn 80 loại bệnh mãn tính mà hệ thống miễn dịch tấn công cơ thể, bao gồm bệnh Celiac, lupus, viêm khớp dạng thấp, Crohn, v.v. 

Nếu bạn mắc bệnh tự miễn, có khả năng bạn đã bị đau khớp, mệt mỏi, các vấn đề về tiêu hóa, các vấn đề về da và các triệu chứng khác. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây cho thấy rằng thực phẩm thuần chay có thể giúp kiểm soát các cơn bùng phát đó.

Theo Johns Hopkins Medicine, các bệnh tự miễn ảnh hưởng đến hơn 23,5 triệu người Mỹ và 80% trong số họ được chỉ định là nữ. Các bệnh tự miễn cũng có thể được xác định do di truyền, nhưng bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh này.

Tuy nhiên, một số người gặp khó khăn trong việc chẩn đoán một bệnh tự miễn cụ thể vì các triệu chứng có xu hướng chồng chéo lên nhau.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Chế độ ăn thuần chay có thể giúp điều trị bệnh tự miễn hay không?

Kim Kardashian có bệnh vẩy nến, một bệnh tự miễn với sự xuất hiện các mảng da khô, có vảy và tuân theo chế độ ăn chủ yếu có nguồn gốc thực vật để kiểm soát các triệu chứng của cô ấy.

Huyền thoại quần vợt Venus Williams mắc Hội chứng Sjögren, tấn công khả năng tiết nước mắt và nước bọt của cơ thể, đồng thời kiểm soát các triệu chứng của cô ấy bằng chế độ ăn thuần chay thô. Nhưng, khoa học nói gì về chế độ ăn nguồn gốc thực vật và các bệnh tự miễn?

Tiến sĩ Dana Ellis Hunnes, tác giả của cuốn sách Công thức cho sự sống còn, nói với VegNews: “Đối với một số bệnh tự miễn này, có một số loại thực phẩm có thể làm cho chúng trở nên tồi tệ hơn…”

Vì cơ thể mỗi người là khác nhau, những thực phẩm đó cũng sẽ có sự khác nhau đối với từng người. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy thực phẩm chống viêm có thể giúp kiểm soát các đợt bùng phát. Trong đó, nhiều loại thực phẩm chống viêm có nguồn gốc từ thực vật. Hunnes cho biết thêm, những người mắc một số bệnh nhất định có thể cần một chế độ ăn uống chuyên biệt hơn.

Cô ấy nói: “Đối với một số bệnh lupus, thì cá nhân đó có thể phải tránh các loại thực phẩm giàu phốt pho hoặc kali, đồng thời hạn chế protein hoặc chuyển sang protein thực vật, tốt hơn cho thận và ít bị viêm hơn”.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Những loại thực phẩm nào gây kích thích sự bùng phát của bệnh tự miễn?

Nhiều yếu tố có thể gây bùng phát, bao gồm căng thẳng, thời tiết, sức khỏe đường ruột và chế độ ăn uống. Nói chung, thực phẩm gây viêm có khả năng gây bùng phát.

Thực phẩm gây viêm bao gồm:

• Chất béo chuyển hóa nhân tạo: Bơ thực vật, thực phẩm có dầu hydro hóa
• Thực phẩm chiên rán: Khoai tây chiên, gà rán…
• Uống quá nhiều rượu: Bia, rượu vang và các loại rượu mạnh khác
• Thịt đỏ và thịt chế biến: Bánh mì kẹp thịt, bít tết, thịt xông khói, thịt nguội
• Carbohydrate tinh chế: Bánh mì trắng, cơm trắng
• Đồ ăn thức uống có đường: Soda, nước trái cây, kẹo, sô cô la, bánh ngọt, bánh rán, bánh quy

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Hunnes giải thích: “Vì nhiều bệnh tự miễn trong số này trở nên trầm trọng hơn hoặc bùng phát do viêm nhiễm, nên những thực phẩm trên cũng có xu hướng làm tăng khả năng bùng phát bệnh tự miễn.”

Cô cho biết thêm, các yếu tố kích hoạt khác nhau ở từng người, giữa bệnh này và bệnh khác. Nếu ai đó mắc bệnh Celiac, thì họ sẽ được hưởng lợi từ chế độ ăn không có gluten. Trong thời gian bùng phát bệnh Crohn, tốt nhất bạn nên tránh các loại thực phẩm giàu chất xơ hoặc tuân theo chế độ ăn kiêng BRAT.

Một chế độ ăn kiêng loại bỏ hoàn toàn một hoặc nhiều loại thực phẩm khỏi chế độ ăn trong vài tuần có thể giúp bạn xác định các yếu tố kích thích cụ thể đối với bạn. “Sau đó, bạn chỉ cần thêm lại từng loại thực phẩm tại một thời điểm để xem cơ thể bạn phản ứng như thế nào. Nếu không có phản ứng, nó không phải là một kích hoạt”, Hunnes nói.

Chế độ ăn kiêng Autoimmune Protocol (AIP) là một chế độ ăn kiêng được báo cáo là giúp giảm viêm. Tuy nhiên, nó không bao gốm ngũ cốc, các loại đậu, quả hạch hoặc hạt, vì vậy nó không được khuyến nghị cho người ăn chay.

Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên đến gặp chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ dinh dưỡng nếu bạn định thực hiện bất kỳ thay đổi nào đối với chế độ ăn uống của mình.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Thực phẩm nào giúp chữa các bệnh tự miễn?

Nhiều loại thực phẩm chống viêm cũng là thuần chay. Ngoài ra, thật tốt khi cân nhắc việc ăn uống chủ yếu là thực phẩm toàn phần có nguồn gốc thực vật, có nghĩa là bạn tránh thực phẩm chế biến cao cùng với dầu thừa, muối và đường bổ sung. Đừng lo lắng – mì ống làm từ ngũ cốc nguyên hạt hoặc cây họ đậu được tính là “được chế biến tối thiểu”. Ngoài ra, dầu ô liu rất giàu axit oleic có tác dụng giảm viêm”.

Theo Hunnes, các loại thực phẩm thuần chay chống viêm có thể giúp kiểm soát các đợt bùng phát bệnh tự miễn bao gồm:

Các loại ngũ cốc

Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp carbohydrate phức hợp, chất xơ, protein, sắt, vitamin B, chất chống oxy hóa, polyphenol và các khoáng chất khác.

Mặt khác, các loại ngũ cốc tinh chế đã bị loại bỏ hầu hết các chất dinh dưỡng. Đây là lý do tại sao rất nhiều sản phẩm bánh mì trắng và mì ống cần bổ sung các vitamin và khoáng chất.

Nó đặc biệt phổ biến đối với những người mắc bệnh tự miễn không chứa gluten. Ngũ cốc nguyên hạt không chứa gluten bao gồm gạo lứt, yến mạch, kiều mạch, quinoa, lúa miến và kê. Hầu hết các siêu thị đều bán mì ống, bánh mì làm từ ngũ cốc nguyên hạt không chứa gluten.

Các loại hạt và quả hạch

Nhiều loại hạt có chứa flavonoid, chất chống oxy hóa như vitamin E và các hợp chất thực vật khác giúp chống viêm. Chúng cũng chứa các axit béo không bão hòa có lợi cho tim, bao gồm omega-3, có thể bảo vệ khỏi chứng viêm.

Thêm nhiều loại hạt vào chế độ ăn uống chẳng hạn như quả óc chó, hạnh nhân, hạt chia, hạt lanh, quả hồ trăn và quả hồ đào. Một nắm nhỏ các loại hạt gần như là một khẩu phần ăn và có thể tạo thành một bữa ăn nhẹ ngon miệng, tốt cho sức khỏe. Và bơ hạt là một hỗn hợp tuyệt vời cho món yến mạch và sinh tố.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Cây họ đậu

Cây họ đậu rất giàu chất xơ, protein và các hợp chất chống viêm khác. Do tính chất giảm viêm của chúng, các loại đậu cũng được khuyên dùng cho chế độ ăn uống lành mạnh cho tim. 

Nghiên cứu gần đây cho thấy các loại đậu có chứa các hợp chất hoạt tính sinh học có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm, vì vậy chúng có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng viêm khớp và các bệnh viêm nhiễm khác.

Hoa quả

Món kẹo ngọt ngào của thiên nhiên này rất giàu hợp chất chống viêm, bao gồm chất xơ, vitamin C, pectin, polyphenol và chất phytochemical.

Mặc dù açaí nổi tiếng là siêu thực phẩm, nhưng thực tế tất cả các loại trái cây đều chứa nhiều lợi ích chống viêm, bao gồm táo, anh đào, đào, mận, nho đỏ, cam, chanh và chanh vàng. 

Rau củ

Thế giới thực vật rất giàu thực phẩm chống viêm. Các loại rau lá xanh đậm như rau bina, cải xoăn và cải rổ là nguồn cung cấp chất xơ, chất chống oxy hóa và polyphenol dồi dào. Bông cải xanh chứa sulforaphane, một chất chống oxy hóa giúp giảm viêm. Ớt chuông chứa vitamin C và nấm chứa hợp chất gọi là phenol. 

Thực phẩm chỉ là một yếu tố có thể giúp giảm các triệu chứng của rối loạn tự miễn dịch. Mọi người đều khác nhau, và những gì hiệu quả với người này có thể không mang lại lợi ích cho người khác. Nếu bạn đang đối phó với các triệu chứng của một bệnh tự miễn dịch hoặc cho rằng mình có thể mắc bệnh này, thì tốt nhất bạn nên đến gặp bác sĩ.

Bài viết được dịch từ vegnews.com 

Dịch giả Trinh Lê