Dầu Hạt Bông Có Tốt Cho Sức Khỏe Không?
Dầu hạt bông là một trong những loại dầu thực vật phổ biến có nguồn gốc từ hạt của cây bông. Một hạt bông hoàn chỉnh có chứa lượng dầu trung bình từ 15% – 20%.
Dầu hạt bông chưa tinh chế có chứa một loại độc tố gọi là gossypol. Nó có tác dụng bảo vệ cây bông khỏi sâu bệnh, đồng thời tạo nên màu vàng đặc trưng cho dầu hạt bông ở dạng thô.
Gossypol có liên quan đến vô sinh và tổn thương gan, tuy nhiên độc tố này sẽ bị loại bỏ trong quá trình tinh chế nghiêm ngặt.
Dầu hạt bông tinh chế được sử dụng trong nấu ăn và cũng được sử dụng như một liệu pháp điều trị tại nhà cho một số vấn đề về da liễu. Loại dầu này chứa nhiều chất béo không bão hòa đa có thể giúp giảm LDL (cholesterol “xấu”) và tăng HDL (cholesterol “tốt”).
Nó cũng chứa chất béo bão hòa, có tác động ngược lại với cholesterol và có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Một thìa canh (14 gam) dầu hạt bông có chứa 7 gam chất béo không bão hòa đa và 3.5 gam chất béo bão hòa. Tuy nhiên, lượng chất béo bão hòa này trong dầu thực vật được Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) coi là an toàn đối với sức khỏe.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Công Dụng Của Dầu Hạt Bông
Dầu hạt bông thường được sử dụng trong thực phẩm chế biến vì khả năng kéo dài thời hạn sử dụng. Một số sản phẩm này gồm có:
- khoai tây chiên
- bánh quy
- bơ thực vật
- mayonaise
- nước sốt salad
Dầu hạt bông cũng là một nguyên liệu làm bánh phổ biến. Nó có chỉ số chất béo cao, góp phần tạo nên độ ẩm và độ dai cho các món bánh có sử dụng mỡ trừu (shortening), cũng như độ sánh đặc của lớp kem phủ và kem đánh bông.
Dầu hạt bông cũng được nhiều chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh sử dụng để chiên ngập dầu, vì nó giúp làm tăng hương vị của thực phẩm thay vì lấn át chúng. Loại dầu này cũng có giá thành rẻ hơn so với các loại dầu thực vật khác.
Một số loại thực phẩm chế biến có thể chứa dầu hydro hóa một phần hoặc chất béo chuyển hóa, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường của một người. Hãy đọc bảng thành phần trên thực phẩm đóng gói để bạn có thể hạn chế tiêu thụ những thứ này.
Dầu hạt bông cũng có nhiều công dụng phi thực phẩm. Dầu hạt bông được sử dụng rộng rãi vào những năm 1800 để sản xuất đèn dầu và nến. Ngày nay, nó còn được sử dụng trong thuốc bảo vệ thực vật, bột giặt và mỹ phẩm.
Có Lợi Cho Làn Da Của Bạn
Hàm lượng vitamin E có lợi, axit béo và chất chống oxy hóa cao trong dầu hạt bông có thể mang lại nhiều lợi ích cho làn da của bạn, bao gồm:
- dưỡng ẩm
- chống lão hóa
- kháng viêm
Một số axit béo làm tăng tính thấm của da. Điều này giúp cải thiện khả năng hấp thụ các chất khác của da bạn.
Axit linoleic axit béo được tìm thấy trong dầu hạt bông thường được sử dụng như một loại kem dưỡng ẩm. Nó cũng được sử dụng trong dầu gội trị gàu và kem dưỡng da sau khi đi nắng nhờ có đặc tính kháng viêm.
Một số người có thể bị dị ứng với dầu hạt bông. Thoa một lượng dầu nhỏ (khoảng bằng đồng xu) và xoa đều lên da của bạn. Sau 24 giờ, nếu không có phản ứng gì, bạn có thể bắt đầu sử dụng nó.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Lợi Ích Về Mặt Sức Khỏe
Có một số lợi ích của dầu hạt bông chưa được chứng minh. Trên thực tế, có bằng chứng ủng hộ một số nghiên cứu, trong khi một số khác thì lại không hoặc có bằng chứng chưa được xác thực.
Tuy nhiên, đây chỉ là những nghiên cứu thăm dò và cần phải điều tra thêm. Hiện tại không có bằng chứng nào cho thấy dầu hạt bông có lợi hơn những loại dầu ăn khác.
Khả Năng Phòng Chống Ung Thư
Gossypol là một độc tố có trong dầu hạt bông ở dạng thô. Đặc tính chống ung thư của nó đã được nghiên cứu trong một thời gian khá dài.
Gossypol được loại bỏ khỏi dầu hạt bông trong quá trình tinh chế, vì vậy dư lượng của nó trong dầu ăn hầu như là không. Gossypol đã được chứng minh là có tác dụng ức chế sự phát triển và lan rộng của khối u ở một số bệnh ung thư vú trong cả thử nghiệm trên động vật và con người.
Theo các thử nghiệm trên động vật trước đây, gossypol được phát hiện là làm tăng hiệu quả của quá trình xạ trị trong việc tiêu diệt tế bào ung thư tuyến tiền liệt. Cũng có bằng chứng cho thấy dầu hạt bông có thể ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư kháng thuốc.
Một nghiên cứu trước đây cũng cho thấy gossypol có thể ức chế sự phát triển của khối u và làm chậm hoặc tiêu diệt ba dòng tế bào ung thư tuyến tiền liệt khác nhau.
Những lợi ích tiềm năng trong việc ngăn chặn sự phát triển của một số bệnh ung thư, bao gồm cả ung thư biểu mô dạ dày thực quản, đã được đề xuất trong các nghiên cứu lâm sàng.
Giảm Thiểu Tình Trạng Viêm
Một số thử nghiệm trên động vật đã chỉ ra rằng dầu hạt bông có thể hỗ trợ giảm viêm. Cụ thể, những con chuột được tiêm dầu hạt bông có dấu hiệu viêm thấp hơn sau một đợt chấn thương não tương tự như đột quỵ.
Ở người, có nhiều bằng chứng cho thấy chế độ ăn nhiều chất béo không bão hòa đơn có thể giúp giảm viêm. Những người theo chế độ ăn Địa Trung Hải – vốn chứa nhiều chất béo không bão hòa đơn – đã được phát hiện là có lượng hợp chất gây viêm trong máu thấp hơn đáng kể.
Viêm có liên quan đến nhiều căn bệnh mãn tính, bao gồm cả tim mạch. Tuy nhiên, dầu hạt bông chỉ chứa 18% chất béo không bão hòa đơn. Dưới đây là một số loại dầu khác có tác dụng chống viêm được Arthritis Foundation khuyên dùng:
- dầu hạt nho
- dầu canola
- dầu bơ
- dầu hạt óc chó
Có thể bạn quan tâm: Chế độ ăn Địa Trung Hải và ít chất béo giúp giảm nguy cơ tử vong và đau tim hiệu quả nhất
Giảm Nguy Cơ Mắc Các Bệnh Về Tim Mạch
Cùng với việc giảm viêm, chất béo không bão hòa trong dầu hạt bông có thể giúp giảm LDL và tăng HDL của bạn. Điều này có thể cải thiện huyết áp và giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Trong một nghiên cứu quy mô nhỏ năm 2018, chế độ ăn chứa nhiều dầu hạt bông trong 5 ngày đã làm giảm lượng cholesterol và chất béo trung tính ở nam giới khỏe mạnh.
Tuy nhiên, dầu hạt bông cũng có hàm lượng chất béo bão hòa cao hơn các loại dầu thực vật khác, có thể gây phản tác dụng. Bạn có thể sử dụng những loại dầu thay thế tốt cho tim khác đã được kiểm chứng khoa học.
Hỗ Trợ Vết Thương Nhanh Lành
Vitamin E, có thể được tìm thấy rất nhiều trong dầu hạt bông, là một chất chống oxy hóa với nhiều lợi ích đã được chứng minh về mặt da liễu, bao gồm cả việc hỗ trợ vết thương nhanh lành.
Vitamin E cũng đã được chứng minh là có tác dụng tích cực đối với vết loét da, bệnh vẩy nến và một số tình trạng và vết thương ngoài da khác. Điều này cho thấy rằng dầu hạt bông có thể có tác dụng tương tự, mặc dù bạn có thể tìm thấy nhiều nguồn vitamin E mạnh hơn.
Cải Thiện Sức Khỏe Của Tóc
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng một số loại dầu thực vật có thể giúp cải thiện sức khỏe của tóc. Chúng có thể hỗ trợ bằng cách:
- dưỡng ẩm cho tóc
- ngăn ngừa mất protein
- bảo vệ chống lại kiểu dáng và thiệt hại môi trường
Tóc khỏe sẽ ít bị gãy rụng hơn và bạn có thể nhận thấy rằng nó mọc nhanh hơn. Mặc dù điều này có thể đúng với dầu hạt bông, nhưng hiện tại không có bằng chứng khoa học cụ thể nào về nó.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Tác Dụng Phụ Cần Lưu Ý
Dầu hạt bông chưa tinh chế (dạng thô) có chứa một loại độc tố gọi là gossypol. Gossypol đã được phát hiện có một số tác dụng phụ tiêu cực, bao gồm:
- vô sinh và giảm số lượng và khả năng vận động của tinh trùng
- vấn đề thai kỳ, bao gồm cả tình trạng thai sớm trong tử cung
- tổn thương gan
- suy hô hấp
- ăn không ngon
Tuy nhiên, dầu hạt bông để nấu ăn đã được tinh chế. Quá trình tinh chế đã loại bỏ độc tố gossypol.
Dị Ứng Dầu Hạt Bông
Dị ứng dầu hạt bông rất hiếm, nhưng có thể xảy ra. Trước đây, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng từ 1% – 6% những người được sàng lọc tại các phòng khám dị ứng có kết quả xét nghiệm da liễu dương tính với chất chiết xuất từ hạt bông.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Tổng Kết
Dầu hạt bông có thể có một số lợi ích sức khỏe tiềm năng. Nhưng các loại dầu thực vật khác, chẳng hạn như dầu ô liu và dầu hạt bơ, có nhiều bằng chứng hơn đáng kể về tác dụng có lợi của chúng.
Bài viết được dịch từ www.healthline.com
Dịch giả Trinh Lê