Các nhà khoa học đã cảnh báo toàn cầu trong nhiều năm qua rằng chúng ta đang cạn kiệt đất đai để trồng trọt và chăn nuôi, làm dấy lên những lo ngại về lương thực trong tương lai. Để thay thế những nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà việc sản xuất không còn khả thi, họ hiện đang cố gắng tìm ra nhiều phương pháp canh tác thay thế. Tảo là một ví dụ điển hình trong số đó.
Tảo có thể trở thành một loại thực phẩm chính trong bữa ăn hàng ngày của chúng ta không?
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Khi dân số thế giới tiếp tục tăng, nhu cầu về thực phẩm cũng tăng theo. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy chúng ta đang nhanh chóng cạn kiệt đất canh tác.
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc, quá trình đô thị hóa, thoái hóa đất và biến đổi khí hậu có thể làm mất tới 250 triệu hecta diện tích sản xuất lương thực vào năm 2050.
Tuy nhiên, các yếu tố như biến đổi khí hậu, chi phí bảo trì và khả năng tiếp cận nguồn nước đang tạo ra những thách thức đối với chăn nuôi gia súc.
Khi con người cần ăn để tồn tại, các nhà nghiên cứu hiện đang tìm kiếm những giải pháp thực phẩm thay thế bền vững hơn nhưng vẫn cung cấp đủ dinh dưỡng mà mọi người cần để phát triển.
Vì những lý do này, một số nhà khoa học tin rằng tảo có thể là câu trả lời.
Tảo Là Gì?
Tảo là sinh vật quang hợp đơn giản, sống trong nước tự nhiên. Chúng phát triển trong tất cả các loại nước tự nhiên, cả nước ngọt và nước mặn.
Giống như tất cả các loài thực vật, tảo sống bằng cách sử dụng quá trình quang hợp để tạo ra chất dinh dưỡng của riêng chúng và bổ sung oxy cho không khí và nước xung quanh chúng. Không giống như các loại thực vật thủy sinh khác, tảo không có lá, rễ hoặc thân.
Tảo có thể có kích thước từ vi tảo cực nhỏ đến các khuẩn lạc lớn của rong biển. Đó là một nhóm đa dạng bao gồm tảo lam, lục, đỏ và nâu.
Các nghiên cứu trước đây đã chứng minh rằng các loại tảo khác nhau có tiềm năng chữa bệnh. Ví dụ, có một nghiên cứu cho thấy tảo đỏ có thể giúp điều trị bệnh gan nhiễm mỡ. Một nghiên cứu khác cho thấy dùng tảo xoắn – một loại tảo màu lam – có thể giúp giảm huyết áp.
Có thể bạn quan tâm: Tảo Đỏ Đang Được Nghiên Cứu Như Một Phương Pháp Điều Trị Gan Nhiễm Mỡ
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Vì Sao Tảo Lại Bổ Dưỡng?
Theo Tiến sĩ Stephen Mayfield, giáo sư sinh học tại Đại học California, San Diego, giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học tảo California, đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu Phát triển Tảo như một Nguồn Cung Thực phẩm Bền vững: “Về mặt sinh hóa, tảo là một siêu thực phẩm.”
Đó là nhờ hàm lượng protein, axit béo thiết yếu, khoáng chất và vitamin dồi dào.
Tiến sĩ Mayfield giải thích: “Tảo không cần thân, rễ hoặc cành để hỗ trợ bản thân, vì vậy chúng dành toàn bộ năng lượng của chúng để sản xuất thêm protein, axit béo, v.v., thay vì cellulose.”
Theo Tiến sĩ William Sears, bác sĩ nhi khoa và y học gia đình, đồng thời là tác giả của cuốn sách The Healthy Brain Book: “Đây là một trong những loại thực phẩm thực vật lâu đời nhất trên thế giới.”
Ông nhấn mạnh: “Có hàng trăm loại tảo, mỗi loại cung cấp rất nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu, nhưng hầu hết chúng ta không tiêu thụ đủ chúng. Chúng rất giàu vitamin B, vitamin K, sắt, magiê, canxi, iốt và nhiều dưỡng chất khác.”
Tiến sĩ Sears cho biết: “Nguyên nhân sâu xa của nhiều căn bệnh là do quá trình oxy hóa – làm hao mòn cơ thể. Tảo rất giàu chất chống oxi hóa. Nhiều loài vi tảo còn là nguồn cung cấp dồi dào của nhiều loại chất chống oxi hóa khác nhau.”
Aletta Mayorga, trưởng bộ phận nghiên cứu và phát triển của công ty dinh dưỡng mẹ bầu Needed cho biết thêm: “Con người chúng ta chỉ ăn một phần nhỏ các loại tảo, nhưng những loài này lại nổi tiếng về hàm lượng và chất lượng dinh dưỡng.”
“Ví dụ như vi tảo chlorella và spirulina, chứa 50% – 70% protein tính theo trọng lượng khô, có chứa tất cả 9 loại axit amin thiết yếu và những loại tảo lớn ăn được như rong biển là một nguồn cung cấp dồi dào của chất xơ hòa tan thân thiện với đường ruột.”
— Aletta Mayorga
Ngoài ra, tảo còn cung cấp một nguồn axit béo omega-3 thân thiện với người ăn chay, chẳng hạn như axit docosahexaenoic (DHA), theo Mayorga.
Bà giải thích: “Mặc dù chúng ta chủ yếu coi cá là nguồn omega-3 chính trong chế độ ăn uống của con người, nhưng cá không tự sản xuất omega-3 mà hấp thụ chúng từ tảo và sinh vật phù du. Theo nghiên cứu này, DHA từ dầu tảo có tính khả dụng sinh học như DHA từ cá hồi nấu chín.”
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Điều Gì Đã Giúp Tảo Trở Nên Bền Vững?
Theo Tiến sĩ Mayfield, chúng ta cần tìm kiếm các nguồn protein thay thế vì nhu cầu protein toàn cầu gần đây đã tăng lên.
Ông nói thêm: “Tuy nhiên, chúng ta không có đủ đất nông nghiệp để trồng thêm đậu nành hoặc các loại đậu khác, là những loại cây giàu protein. Chúng ta có thể trồng tảo trên vùng đất không canh tác được bằng cách sử dụng nước không uống được và nó tạo ra lượng protein gấp 20 lần lượng so với đậu tương, nhà vô địch về sản xuất protein hiện nay của chúng ta.”
Erin Stokes, giám đốc y tế của MegaFood, một công ty y tế và chăm sóc sức khỏe chuyên về thực phẩm chức năng bổ sung vitamin cho biết: “Hệ thống nông nghiệp hiện tại của chúng ta phải đối mặt với căng thẳng cực độ do tác động của biến đổi khí hậu, kết hợp với dân số ngày càng tăng.”
Cô giải thích: “Tảo có khả năng cô lập CO2, điều này làm tăng đáng kể tính bền vững lâu dài của nó trong lĩnh vực thực phẩm. Miễn là tảo được trồng ở vùng nước sạch, nó là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và ít tác động đến môi trường nhất.”
Monique Richard, phát ngôn viên quốc gia của Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng, đồng thời là chủ sở hữu của Nutrition-In-Sight ở Thành phố Johnson, Tennessee, cũng lưu ý rằng:
“Tảo có lợi ích thải sắt, nghĩa là khoáng chất của tảo có thể liên kết với các ion kim loại và kéo chúng ra khỏi nước, có thể làm sạch nước thải và dòng chảy. Chúng có thể có lợi trong việc làm sạch nước, tăng cường tính bền vững và bảo vệ trong các hệ thống nuôi trồng thủy sản và mở rộng tài nguyên nông nghiệp.”
Bà nói thêm: “Một lợi ích khác nữa là môi trường nơi tảo phát triển có thể được kiểm soát mà không cần thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu, hoặc bất kỳ chất độc hại nào khác, điều này rất quan trọng đối với sức khỏe con người và sản xuất lương thực.”
Chúng tôi cũng đã nói chuyện với Tiến sĩ Charles H. Greene về cách tảo có thể cải thiện tính bền vững của thực phẩm. Tiến sĩ Greene là phó giám đốc nghiên cứu và lập kế hoạch chiến lược tại Phòng thí nghiệm Friday Harbor (FHL) của Đại học Washington ở Friday Harbor, WA.
Ngoài ra, ông còn là đồng tác giả của bài báo Sinh học PLOS “Giải pháp Tảo: Thay đổi Nuôi trồng Thủy Hải sản từ dưới lên vì một Tương lai Nền vững” và bài báo Hải dương học “Chuyển đổi Tương lai Nuôi trồng Thủy Hải sản: Quan điểm Kinh tế Tuần hoàn.”
Tiến sĩ Greene lập luận rằng vi tảo có nhiều tiềm năng hơn vì chúng có thể được trồng ở những diện tích nhỏ hơn mà vẫn tạo ra một lượng thực phẩm đáng kể.
Trong bài báo gần đây nhất, Tiến sĩ Greene và các đồng nghiệp của ông đã nhấn mạnh:
“So với nông nghiệp trên cạn, sản xuất thực phẩm từ vi tảo biển được trồng trong các cơ sở nuôi trồng thủy sản trên bờ mang lại nhiều lợi ích bền vững về môi trường. Tốc độ sản xuất sơ cấp của vi tảo thường lớn hơn một bậc so với các loại cây trồng trên cạn có năng suất cao nhất. Vì vậy, sự phát triển của vi tảo biển trong các cơ sở nuôi trồng thủy sản trên bờ có khả năng tạo ra một lượng thức ăn tương đương từ chưa đầy 1/10 diện tích đất.”
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Một Số Thử Thách
Mặc dù nghe có vẻ như việc trồng tảo làm nguồn thức ăn là điều dễ dàng, nhưng phương pháp này vẫn phải đối mặt với một số thách thức. Tiến sĩ Mayfield nói với MNT rằng vấn đề chính là khả năng mở rộng.
Ông nhấn mạnh: “Đưa nó ra quy mô toàn cầu là vấn đề lớn nhất và với quy mô đó sẽ đạt được hiệu quả kinh tế theo quy mô, điều này sẽ làm giảm giá thành – đó là thách thức chính hiện nay.”
Trong bài báo về Hải dương học, Tiến sĩ Greene và các đồng nghiệp của ông đồng tình rằng: “Mặc dù có nhiều vùng đất thích hợp với địa hình và ánh nắng ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, nhưng các cơ sở canh tác phải đủ gần nguồn nước biển hoặc nước lợ để tránh chi phí vận chuyển đắt đỏ.”
Mayorga thừa nhận: “Mặc dù giá trị dinh dưỡng của tảo sẽ giúp chúng trở thành nguồn thực phẩm rất đa dụng, nhưng chúng thường có mùi đặc trưng, hương vị và khả năng chấp nhận cảm quan chung có thể là một yếu tố bị hạn chế.”
Theo Stokes, cũng như nhiều loại thực phẩm và chất bổ sung khác, nguồn tảo được trồng cần phải được xác minh về chất lượng.
Cô giải thích: “Điều này đặc biệt quan trọng đối với tảo vì chúng có thể hấp thụ các chất từ môi trường nước mà chúng phát triển, bao gồm cả kim loại nặng và các chất gây ô nhiễm khác.”
Stokes nói thêm: “Hiện tại có một số quy trình sản xuất độc đáo – chẳng hạn như hệ thống ống thủy tinh kín – đang được sử dụng ngày càng nhiều để tạo điều kiện hoàn hảo cho sự phát triển của tảo.”
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Bổ Sung Tảo Vào Chế Độ Ăn Uống Của Bạn
Bạn đã sẵn sàng để đưa tảo vào chế độ ăn uống của mình chưa? Tin tốt là bạn đã có thể.
Richard nói rằng tảo có bán trên thị trường dưới dạng rong biển, rong biển khô ăn nhẹ và tấm nori, cũng như các chất bổ sung, bột hoặc các loại sản phẩm thay thế thịt.
Cô nói thêm: “Chúng có thể thậm chí được tìm thấy trong những mặt hàng lên men hoặc sản phẩm từ sữa như sữa chua, sữa hoặc pho mát.”
Hơn nữa, Richard còn nhấn mạnh rằng tảo cũng có thể có những ứng dụng khác trong nấu ăn và công nghiệp thực phẩm:
“Tảo có thể có khả năng làm đặc, tạo gel và nhũ hóa – chẳng hạn như các chất chiết xuất từ tảo như carrageenan, alginate và agar – có khả năng thay thế các hóa chất như dầu cọ, có liên quan đến tác động bất lợi đến môi trường và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Tảo cũng có thể được sử dụng để tạo màu xanh lam và xanh lục tự nhiên cho bánh kẹo và đồ uống do phổ màu của chúng.”
Mayorga nói thêm khi nói về những lợi ích sức khỏe: “EPA [axit eicosapentaenoic] và DHA là những axit béo omega-3 thiết yếu thường được tiêu thụ dưới mức nhưng lại có những lợi ích to lớn đối với sức khỏe não bộ, sức khỏe thị lực và sức khỏe tim mạch.”
“Các chất bổ sung từ dầu tảo đã đi một chặng đường rất dài để giúp người tiêu dùng tối ưu hóa lượng omega-3 của họ đồng thời giảm mùi vị khó chịu. Hơn nữa, chất bổ sung dầu tảo là một cách tuyệt vời để đảm bảo chất bổ sung có hàm lượng kim loại nặng rất thấp, điều này có thể gây lo ngại đối với một số loại dầu cá, đặc biệt là những loại có nguồn gốc từ những loài cá lớn hơn.”
Tiến sĩ Sears nói rằng mọi người có thể dễ dàng thêm tảo vào chế độ ăn uống của mình bằng cách sử dụng những loại thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tảo. Ba gợi ý hàng đầu của ông là DHA/EPA có nguồn gốc từ tảo, astaxanthin của Hawaii và tảo xoắn Hawaii.
Theo ý kiến của ông ấy: “Tảo thực sự xứng đáng được xem là siêu thực phẩm từ thiên nhiên, vì chúng có hàm lượng chất dinh dưỡng cao trên mỗi calo, được trồng trong tự nhiên và có lợi cho sức khỏe con người và môi trường.”
Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com
Dịch giả Trinh Lê
