Nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng nếu chế độ ăn chay của bạn thường bao gồm đồ uống có đường, bánh mì trắng, khoai tây chiên và một đĩa tráng miệng lớn thì việc cắt bỏ thịt có thể không làm giảm nguy cơ đột quỵ.
Khi nói đến việc giảm nguy cơ đột quỵ, không phải tất cả chế độ ăn chay đều giống nhau.
Theo một nghiên cứu được công bố vào tháng 3 năm 2021 trên tạp chí Neurology, những người ăn chay muốn giữ cho bộ não của mình khỏe mạnh nên ăn nhiều sản phẩm tươi sống và ngũ cốc nguyên hạt, đồng thời tránh xa ngũ cốc tinh chế cũng như đường bổ sung và chất béo.
Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra dữ liệu của hơn 200.000 người Mỹ được theo dõi trong hơn 25 năm và hoàn thành bảng câu hỏi về sức khỏe cũng như thói quen ăn uống của họ 2 đến 4 năm. Trong thời gian theo dõi, nhóm nghiên cứu đã ghi nhận tổng cộng 6.241 trường hợp đột quỵ.
Các nhà nghiên cứu chấm điểm chế độ ăn uống của người tham gia dựa trên mức độ lành mạnh của thực phẩm có nguồn gốc thực vật mà họ ăn. Một người được coi là ăn chay khi lượng thịt hoặc cá tiêu thụ hàng tháng của họ ít hơn một khẩu phần mỗi tháng.
Nghiên cứu cho thấy việc ăn chay dường như không ảnh hưởng đến nguy cơ đột quỵ.
Một chế độ ăn uống lành mạnh dựa trên thực vật có thể giúp bạn giảm nguy cơ đột quỵ.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Tuy nhiên, những người tuân thủ chế độ ăn dựa trên thực vật giàu dinh dưỡng nhất cho thấy nguy cơ đột quỵ giảm tới 10%, trong khi những người có chế độ ăn dựa trên thực vật ít dinh dưỡng nhất lại tăng nguy cơ đột quỵ lên tới 5%.
Suzanne Judd, giám đốc Trung tâm Chính sách Y tế Lister Hill và giáo sư y tế công cộng tại Đại học Alabama ở Birmingham, cho biết: “Người ăn chay chỉ đơn giản là họ không ăn thịt.”
Theo Judd, người không tham gia vào nghiên cứu: “Họ có thể thay thế thịt bằng bánh quy, kem và các lựa chọn kém dinh dưỡng khác thay vì sử dụng các nguồn protein từ thực vật lành mạnh hơn. Chính vì lý do này mà chỉ ăn chay không phải lúc nào cũng có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ.”
Mặt khác, chế độ ăn dựa trên thực vật lành mạnh có xu hướng sử dụng các sản phẩm thay thế thịt chứa nhiều chất xơ, protein và ít đường bổ sung – và những sản phẩm thay thế đó thường rất giàu chất chống oxy hóa và axit béo giúp ngăn ngừa đột quỵ, Judd cho biết thêm.
Có thể bạn quan tâm: 9 Lợi Ích Khoa Học Khi Áp Dụng Chế Độ Ăn Chú Trọng Thực Vật
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Các Nghiên Cứu Về Chế Độ Ăn Uống Trước Đây Cho Ra Nhiều Kết Quả Khác Nhau
Hạn chế lớn nhất của nghiên cứu này là nó sử dụng bảng câu hỏi về chế độ ăn uống, phụ thuộc vào việc người tham gia ghi nhớ và báo cáo một cách trung thực mức tiêu thụ thực phẩm của họ thay vì theo dõi khách quan số lượng và loại thực phẩm họ tiêu thụ.
Một nhược điểm khác là các nhà nghiên cứu không có đủ thông tin về lượng đường trong máu, cholesterol và huyết áp, tất cả những yếu tố này đều có thể ảnh hưởng đến nguy cơ đột quỵ.
Trước đây đã có nhiều bằng chứng trái ngược nhau về việc liệu chế độ ăn dựa trên thực vật có làm tăng nguy cơ đột quỵ hay không.
Giống như nghiên cứu hiện tại, những nghiên cứu này cũng dựa vào bảng câu hỏi về chế độ ăn uống và có thể không phản ánh hoàn toàn chính xác về thói quen ăn uống thực tế của mọi người.
Ví dụ, một nghiên cứu được công bố vào tháng 7 năm 2020 trên JAMA Internal Medicine đã phát hiện ra rằng những người tuân thủ chặt chẽ nhất chế độ ăn uống lành mạnh dựa trên thực vật có nguy cơ mắc các biến chứng như đau tim và đột quỵ thấp hơn 14%.
Theo một nghiên cứu khác được công bố vào tháng 8 năm 2019 trên Tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, chế độ ăn uống lành mạnh dựa trên thực vật có liên quan đến nguy cơ tử vong do các yếu tố như đau tim và đột quỵ thấp hơn 19%. Ngược lại, không có lợi ích rõ rệt nào khi áp dụng chế độ ăn dựa trên thực vật kém lành mạnh hơn.
Tuy nhiên, một nghiên cứu được công bố vào tháng 9 năm 2019 trên The BMJ cho thấy những người ăn chay có nguy cơ đột quỵ cao hơn 20% so với những người ăn thịt.
Một nghiên cứu được công bố vào tháng 1 năm 2016 trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ cho thấy không có sự khác biệt nào về nguy cơ tử vong sớm do mọi nguyên nhân dựa trên việc con người có ăn thịt hay không.
Chuyên gia dinh dưỡng Megu Baden của Trường Y tế Công cộng Harvard T. H. Chan, thuộc Đại học Osaka của Nhật Bản và Trường Y tế Công cộng Harvard T. H. Chan của Boston, suy đoán rằng:
“Sự khác biệt trong các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật mà mọi người tiêu thụ có thể giải thích những kết quả khác nhau được thấy trong nghiên cứu trước đó.”
Tiến sĩ Baden cho biết: “Rất nhiều nghiên cứu trước đây cho thấy thực phẩm có nguồn gốc thực vật chứa nhiều thành phần và dưỡng chất có thể làm giảm bệnh tim mạch. Chất xơ, flavonoid và polyphenol – được tìm thấy nhiều hơn trong ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ, trà và cà phê – đã được chứng minh là có tác dụng kháng viêm và chống oxy hóa.”
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Cách Ăn Uống Để Giảm Nguy Cơ Đột Quỵ
Theo khuyến nghị của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), có nhiều cách ăn nếu mục tiêu của bạn là giảm nguy cơ đột quỵ và bạn có thể thực hiện điều này bằng chế độ ăn dựa trên thực vật hoặc chế độ ăn có chứa protein động vật.
Theo AHA, để phòng ngừa đột quỵ, một chế độ ăn uống lành mạnh có thể bao gồm những thành phần sau:
- Nhiều loại trái cây và rau củ
- Các loại ngũ cốc
- Các sản phẩm từ sữa ít béo
- Gia cầm và cá không da
- Các loại hạt và cây họ đậu
- Dầu thực vật, chẳng hạn như dầu ô liu, ngô, đậu phộng hoặc dầu hạt cải
Đồng thời, AHA khuyến cáo nên hạn chế hoặc tránh những thành phần sau:
- Thực phẩm và đồ uống có hàm lượng calo cao và nghèo dinh dưỡng
- Chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
- Muối
Vandana Sheth, một chuyên gia dinh dưỡng tư nhân ở Los Angeles và là tác giả của My Indian Table: Quick & Tasty Vegetarian Recipes, cho biết chế độ ăn uống lành mạnh dựa trên thực vật có liên quan đến nguy cơ đột quỵ thấp hơn trong nghiên cứu này.
Sheth, người không tham gia vào nghiên cứu hiện tại, gợi ý rằng các chế độ ăn kiêng khác có một phần thịt gà, cá và thịt nạc cũng sẽ phù hợp. Hai ví dụ là chế độ ăn kiêng phòng ngừa cao huyết áp (DASH) và chế độ ăn kiêng kiểu Địa Trung Hải.
Trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, cá và thịt gà là những món chính của cả hai chế độ ăn kiêng này; trong khi thịt đỏ, đường bổ sung và muối đều bị hạn chế ở mức tối thiểu.
Sheth nói: “Trong khi nghiên cứu hiện tại chủ yếu phát hiện ra rằng chế độ ăn dựa trên thực vật lành mạnh có liên quan đáng kể đến nguy cơ đột quỵ thấp hơn, thì các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng chế độ ăn DASH hoặc Địa Trung Hải có thể liên quan đến nguy cơ đột quỵ thấp hơn.”
Sheth cho biết thêm rằng nếu bạn chưa sẵn sàng loại bỏ hoàn toàn thịt khỏi chế độ ăn uống của mình, bạn vẫn có nhiều cách khác để giảm nguy cơ đột quỵ.
Sheth khuyên: “Bằng cách thực hiện những thay đổi nhỏ trong chế độ ăn uống, chẳng hạn như tăng cường trái cây, rau củ hoặc ngũ cốc nguyên hạt thêm 3 phần mỗi ngày và giảm lượng ngũ cốc tinh chế, đường bổ sung hoặc thịt đỏ xuống 2 phần mỗi ngày, bạn có thể giảm nguy cơ đột quỵ.”
Bài viết được dịch từ www.everydayhealth.com
Dịch giả Trinh Lê
