- Ung thư đại trực tràng là loại ung thư phổ biến thứ ba tại Hoa Kỳ.
- Nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng tăng lên do thừa cân hoặc béo phì, hút thuốc và chế độ ăn nhiều thịt đỏ hoặc thịt chế biến sẵn.
- Nghiên cứu sẵn có đã xác nhận rằng việc kết hợp nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau củ tươi trong chế độ ăn uống của một người có thể giảm thiểu nguy cơ này.
- Một nghiên cứu quy mô lớn cho thấy chế độ ăn giàu thực phẩm lành mạnh có nguồn gốc từ thực vật có liên quan đến đến việc giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng ở nam giới.
Ung thư đại trực tràng, thường được gọi là ung thư ruột, ruột kết hoặc trực tràng, đây là căn bệnh ung thư phổ biến thứ ba và là nguyên nhân gây tử vong do ung thư đứng thứ hai tại Hoa Kỳ.
Phần lớn bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đại trực tràng đều trên 50 tuổi, tuy nhiên nó cũng có thể ảnh hưởng đến những người trẻ tuổi.
Trong những năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh ở những người cao tuổi đã bắt đầu giảm, trong khi tỷ lệ mắc bệnh ở những người trẻ tuổi lại tăng lên. Tuy nhiên, những dấu hiệu thay đổi này có thể là do các phương pháp sàng lọc ung thư đã được cải thiện.
Nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng tăng theo độ tuổi. Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng, bệnh viêm ruột – chẳng hạn như bệnh Crohn – và một số hội chứng di truyền cũng là những yếu tố rủi ro ngoài tầm kiểm soát.
Có nhiều bằng chứng cho thấy chế độ ăn lành mạnh chú trọng thực vật có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Lối Sống và Ung Thư Đại Trực Tràng
Tuy nhiên, có nhiều yếu tố lối sống cũng ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư đại trực tràng của một người, chúng bao gồm:
- Chế độ ăn ít chất xơ, trái cây và rau củ
- Lười vận động
- Chế độ ăn nhiều chất béo và thịt đỏ, hoặc thịt chế biến sẵn
- Thừa cân và béo phì
- Hút thuốc lá và uống nhiều rượu
Nhiều nghiên cứu đã điều tra mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và ung thư đại trực tràng, kết quả cho thấy chế độ ăn uống điển hình của phương Tây có nhiều chất béo, thịt đỏ và thịt chế biến sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Giảm những món ăn này và tăng thực phẩm giàu chất xơ có liên quan đến việc giảm nguy cơ. Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật thường rất giàu chất xơ, nhưng chỉ ở trạng thái tự nhiên chưa qua chế biến.
Bấy giờ, một nghiên cứu được công bố trên BMC Medicine cho biết chế độ ăn giàu ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi và rau quả có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng ở nam giới.
Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật không lành mạnh, chẳng hạn như ngũ cốc tinh chế, nước ép trái cây và đường bổ sung, sẽ không mang lại ảnh hưởng tích cực đến nguy cơ ung thư.
“Nghiên cứu này của Hoa Kỳ đã bổ sung thêm nhiều bằng chứng hiện có về lợi ích của một chế độ ăn uống cân bằng giàu chất xơ, trái cây và rau củ đối với cả nam và nữ giới.”
— Beth Vincent, quản lý thông tin sức khỏe tại Cancer Research UK (CRUK)
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Nghiên Cứu Trên Quy Mô Lớn
Nghiên cứu đã theo dõi 79.952 nam giới và 93.475 phụ nữ trong thời gian trung bình 19,2 năm. Tại thời điểm ghi danh, tất cả những người tham gia đều đến từ Hawaii hoặc khu vực Los Angeles và ở độ tuổi từ 45 đến 75. Các tình nguyện viên gồm có người Mỹ gốc Phi, người Mỹ gốc Nhật, người Hawaii bản địa, người Latinh và người da trắng.
Bằng cách sử dụng bảng câu hỏi tự khai báo, nhóm nghiên cứu đã phân tích chế độ ăn uống điển hình của những người tham gia khi bắt đầu thử nghiệm.
Những người tham gia được yêu cầu ghi lại tần suất và số lượng trong số hơn 180 bữa ăn và đồ uống khác nhau mà họ đã tiêu thụ. Họ đã chọn từ bốn tùy chọn khẩu phần và tỷ lệ tiêu thụ hàng ngày từ không bao giờ đến bốn lần.
Từ những câu trả lời, nhóm nghiên cứu đã tính toán lượng calo và chất dinh dưỡng hấp thụ hàng ngày, sau đó rút ra 3 chỉ số chế độ ăn uống chú trọng thực vật gồm tổng thể (PDI), lành mạnh (hPDI) và không lành mạnh (uPDI).
Ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ, dầu thực vật, quả hạch, các loại đậu, trà và cà phê được nhóm nghiên cứu xác định là thực phẩm có nguồn gốc thực vật tốt cho sức khỏe. Những loại kém lành mạnh hơn gồm có ngũ cốc tinh chế, nước ép trái cây, khoai tây và đường bổ sung.
Để đạt được điểm hPDI cao, những người tham gia cần phải ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật tốt cho sức khỏe và ăn ít thực phẩm có nguồn gốc thực vật kém lành mạnh hơn.
Nguy Cơ Giảm Ở Một Số Nam Giới
Nhìn chung, chế độ ăn chú trọng thực vật, đặc biệt là chú trọng thực vật lành mạnh, có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng ở nam giới, nhưng nữ giới thì lại không. Có vẻ như chế độ ăn uống chú trọng thực vật không lành mạnh không thể làm giảm nguy cơ này.
Đối với chế độ ăn lành mạnh chú trọng thực vật, mối liên kết này mạnh mẽ hơn rất nhiều ở người Mỹ gốc Nhật, người Hawaii bản địa và người da trắng so với những người thuộc các nhóm khác.
Các nhà nghiên cứu suy đoán rằng những lợi ích của chế độ ăn chú trọng thực vật có thể thay đổi tùy theo giới tính, chủng tộc, dân tộc và vị trí khối u.
Có thể bạn quan tâm: Chế Độ Ăn Chú Trọng Thực Vật Giúp Ngăn Ngừa Bệnh Mãn Tính
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Mặt Hạn Chế của Nghiên Cứu
Nghiên cứu có cỡ mẫu lớn, theo dõi rộng rãi và dân số đa dạng về chủng tộc và dân tộc. Tuy nhiên, các tác giả cũng chỉ ra điểm thiếu sót của nghiên cứu, bao gồm khả năng lựa chọn sai lệch ở những người trả lời khảo sát và thực tế là tất cả các mục có thực phẩm động vật đều bị cho điểm tiêu cực.
Một số nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng một số thực phẩm từ động vật thực sự có thể có lợi. Dựa trên cả hai đánh giá, cá và các sản phẩm từ sữa đều có thể làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Beth Vincent tuyên bố rằng các kết luận của nghiên cứu nên được xem xét một cách thận trọng:
“Nghiên cứu đã so sánh ‘thực phẩm thực vật tốt cho sức khỏe’ và ‘thực phẩm thực vật không tốt’ và tìm thấy mối liên hệ với bệnh ung thư ruột ở nam giới. Tuy nhiên, do kết quả của phương pháp nghiên cứu, các tác giả thừa nhận rằng không nên quá coi trọng những phát hiện của họ.
Nghiên cứu phụ thuộc vào việc mọi người nhớ lại những gì họ đã ăn vào một năm trước. Nó cũng giả định rằng chế độ ăn uống của những người tham gia vẫn giữ nguyên trong nhiều năm, và tất cả sản phẩm từ thịt và động vật đều không tốt cho sức khỏe – điều này thực tế không phải vậy.”
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Ăn Uống Lành Mạnh Chính Là Chìa Khóa
Nghiên cứu này bổ sung thêm bằng chứng ngày càng tăng rằng chế độ ăn uống và lối sống đóng một vai trò quan trọng đối với nguy cơ ung thư.
Vincent đồng tình và đưa ra khuyến nghị sau: “Ăn một chế độ ăn uống cân bằng có thể hỗ trợ duy trì cân nặng và làm giảm nguy cơ ung thư. Không hút thuốc, uống ít rượu và tránh ánh nắng mặt trời là những giải pháp bổ sung khác có thể hỗ trợ giảm thiểu nguy cơ ung thư.”
Một nghiên cứu cho thấy có tới 35% trường hợp ung thư có liên quan đến chế độ ăn uống. Và dinh dưỡng trong ăn uống có thể ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo rằng để giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng, một người nên ăn nhiều rau củ, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt, đồng thời hạn chế ăn nhiều thịt.
Giáo sư Jihye Kim từ Đại học Kyung Hee, một trong những tác giả của nghiên cứu, giải thích rằng:
“Chúng tôi suy đoán rằng các chất chống oxy hóa có trong thực phẩm như trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt có thể góp phần làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng bằng cách ức chế tình trạng viêm mãn tính, có thể dẫn đến ung thư.
Vì nam giới thường có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn nữ giới, nên chúng tôi đề xuất rằng điều này có thể giúp giải thích tại sao ăn nhiều thực phẩm lành mạnh có nguồn gốc thực vật lại liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng ở nam giới, chứ không phải ở nữ giới.”
Kết luận của các tác giả rằng “việc nâng cao chất lượng thực phẩm thực vật và giảm lượng thức ăn động vật có thể giúp ngăn ngừa ung thư đại trực tràng” có thể khá lạc quan, tuy nhiên nghiên cứu này của họ rõ ràng cũng đã giúp bổ sung thêm bằng chứng cho thấy chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ ung thư nói chung.
Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com
Dịch giả Trinh Lê
