Chất chống oxy hóa là những hợp chất có thể giúp ngăn ngừa hoặc trì hoãn tổn thương tế bào gây ra bởi các gốc tự do. Chúng đôi khi được gọi là “những kẻ gom rác gốc tự do”.
Chất chống oxy hóa có thể được lấy từ tự nhiên hoặc tổng hợp. Một số loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật được cho là giàu chất chống oxy hóa.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Gốc tự do là chất thải được sản xuất bởi các tế bào khi cơ thể xử lý thức ăn và phản ứng với môi trường.
Nếu cơ thể không thể xử lý và loại bỏ các gốc tự do một cách hiệu quả, thì tình trạng stress oxy hóa có thể xảy ra.
Điều này có thể gây hại cho các tế bào và chức năng của cơ thể. Các gốc tự do còn được gọi là các loại oxy phản ứng (ROS).
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Các yếu tố bên trong như viêm nhiễm có thể thúc đẩy sự hình thành các gốc tự do trong cơ thể, cũng như các yếu tố môi trường như ô nhiễm, tiếp xúc với tia cực tím và khói thuốc lá.
Stress oxy hóa có liên quan đến bệnh tim mạch, ung thư, viêm khớp dạng thấp, đột quỵ, bệnh đường hô hấp, suy giảm miễn dịch, khí phế thũng, bệnh Parkinson và các vấn đề viêm nhiễm hoặc thiếu máu cục bộ khác.
Chất chống oxy hóa được cho là giúp trung hòa các gốc tự do trong cơ thể chúng ta và điều này được cho là có tác dụng tăng cường sức khỏe tổng thể.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Lợi Ích của Chất Chống Oxy Hóa
Các hoạt động và quá trình có thể dẫn đến stress oxy hóa bao gồm:
- Hoạt động của ty thể
- Tập thể dục quá mức
- Chấn thương mô do viêm và chấn thương
- Thiếu máu cục bộ và tổn thương tái đẩy máu
- Tiêu thụ một số loại thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm đã qua chế biến và tinh chế, chất béo chuyển hóa, chất làm ngọt nhân tạo và một số loại thuốc nhuộm và phụ gia.
- Hút thuốc
- Ô nhiễm môi trường
- Sự bức xạ
- Tiếp xúc với hóa chất, chẳng hạn như thuốc trừ sâu và thuốc, bao gồm cả hóa trị liệu
- Dung môi công nghiệp
- Lỗ thủng tầng ozone
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Những hoạt động và tiếp xúc này có khả năng gây hại cho tế bào. Điều này có thể dẫn đến những yếu tố sau:
- Mức độ ion sắt hoặc đồng tự do cao bất thường
- Kích hoạt thực bào, một loại tế bào bạch cầu có khả năng chống nhiễm trùng
- Sự gia tăng các enzym tạo ra các gốc tự do
- Chuỗi vận chuyển electron bị gián đoạn
Tất cả những yếu tố này có thể dẫn đến stress oxy hóa. Tổn thương do stress oxy hóa có liên quan đến ung thư, xơ vữa động mạch và giảm thị lực.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Các gốc tự do được cho là nguyên nhân kích hoạt các thay đổi tế bào dẫn đến những bệnh này và có thể là các bệnh khác. Các chất bổ sung chống oxy hóa được cho là có thể giúp giảm thiểu những nguy cơ này.
Theo một nghiên cứu: “Các chất chống oxy hóa hoạt động như chất khử gốc, chất cho hydro, chất cho điện tử, chất phân hủy peroxide, chất khử oxy đơn lẻ, chất ức chế enzyme, chất tổng hợp và chất chelat hóa kim loại.”
Ngoài ra, các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng bổ sung chất chống oxy hóa có thể hỗ trợ giảm mất thị lực liên quan đến thoái hóa điểm vàng do tuổi tác ở người lớn tuổi.
Chất chống oxy hóa có thể được tìm thấy trong nhiều loại trái cây và rau quả nhiều màu sắc.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Các Loại Chất Chống Oxy Hóa
Các chất chống oxy hóa được cho là tồn tại trong hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn, các hợp chất khác nhau.
Mỗi loại có một chức năng riêng biệt và có thể hoạt động cùng với những chức năng khác để hỗ trợ hoạt động của cơ thể.
Thuật ngữ “chất chống oxy hóa” không dùng để chỉ một chất cụ thể; đúng hơn, chúng đề cập đến các đặc tính có lợi của nhiều loại hợp chất.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Chất chống oxy hóa thu được từ các nguồn bên ngoài bao gồm:
- Vitamin A
- Vitamin C
- Vitamin E
- Beta-Caroten
- Lycopene
- Lutein
- Selen
- Mangan
- Zeaxanthin
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Các chất chống oxy hóa và dinh dưỡng thực vật như flavonoid, flavon, catechin, polyphenol và phytoestrogen đều được tìm thấy trong các bữa ăn có nguồn gốc từ thực vật.
Mỗi chất chống oxy hóa thực hiện một chức năng duy nhất và không thể thay thế cho bất kì một chất chống oxy hóa nào khác. Đây là lý do tại sao bạn nên tiêu thụ một chế độ ăn uống đa dạng.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Nguồn Thực Phẩm Giàu Chất Chống Oxy Hóa
Chất chống oxy hóa có nhiều trong các bữa ăn có nguồn gốc thực vật, đặc biệt là trái cây và rau quả. Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa thường được gọi là “siêu thực phẩm” hoặc “thực phẩm chức năng”.
Lựu là một loại trái cây giàu chất chống oxy hóa.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Để có được một số chất chống oxy hóa cụ thể, hãy kết hợp các loại thực phẩm sau vào chế độ ăn uống của bạn:
- Vitamin A: Sản phẩm từ sữa, trứng và gan
- Vitamin C: Phần lớn các loại trái cây và rau quả, đặc biệt là quả mọng, cam và ớt chuông
- Vitamin E: Các loại hạt, hạt hướng dương và các loại dầu thực vật khác, cùng các loại rau lá xanh
- Beta-carotene: Trái cây và rau có màu sắc tươi sáng, chẳng hạn như cà rốt, đậu Hà Lan, rau bina và xoài
- Lycopene: Trái cây và rau quả màu hồng và đỏ, bao gồm cà chua và dưa hấu.
- Lutein: Rau lá xanh, ngô, đu đủ, cam
- Selen: Gạo, ngô, lúa mì và các loại ngũ cốc nguyên hạt khác, cũng như các loại hạt, trứng, pho mát và các loại đậu
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Ngoài ra, các loại thực phẩm sau đây cũng được xem là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa dồi dào:
- Cà Tím
- Các loại đậu như đậu Đen hoặc đậu Tây
- Trà Xanh và Trà Đen
- Nho Đỏ
- Sô Cô La Đen
- Quả Lựu
- Câu Kỷ Tử
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Thực phẩm có màu sắc đậm, rực rỡ thường chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhất. Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa bao gồm những loại sau:
- Quả Việt Quất
- Táo
- Bông Cải Xanh
- Rau Chân Vịt
- Đậu Lăng
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Có thể bạn quan tâm: Chúng Ta Thực Sự Cần Bao Nhiêu Trái Cây Và Rau Quả?
Lời Khuyên Dinh Dưỡng
Thưởng thức một hoặc hai tách trà xanh mỗi ngày được cho là tốt cho sức khỏe của bạn vì chúng chứa rất nhiều chất chống oxy hóa.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Những gợi ý sau đây có thể hỗ trợ bạn trong việc tăng lượng chất chống oxy hóa:
- Kết hợp một loại trái cây hoặc rau quả trong mỗi bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ.
- Uống một tách trà xanh hoặc matcha mỗi ngày.
- Cân nhắc màu sắc trên đĩa của bạn. Nếu phần lớn thức ăn của bạn có màu nâu hoặc màu be, thì mức độ chống oxy hóa của bạn có khả năng thấp. Nên bổ sung các loại thực phẩm nhiều màu sắc như cải xoăn, củ cải đường và quả mọng.
- Sử dụng nghệ, thì là, rau kinh giới, gừng, đinh hương và quế để làm tăng hương vị và hàm lượng chất chống oxy hóa cho bữa ăn của bạn.
- Ăn nhẹ với các loại hạt và trái cây sấy khô, tập trung vào các loại hạt điều Brazil, hạt hướng dương và trái cây sấy khô không thêm đường hoặc muối.
Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com
Dịch giả Trinh Lê