- Theo một nghiên cứu mới đây từ Trung Quốc, suy dinh dưỡng có thể là tác nhân gây ra bệnh Alzheimer và sự phát triển của căn bệnh này làm trầm trọng thêm tình trạng suy dinh dưỡng.
- Hy vọng rằng việc giải quyết tốt hơn nhu cầu dinh dưỡng của con người sẽ làm giảm tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer và các chứng mất trí nhớ khác.
- Cả chế độ ăn Địa Trung Hải và chế độ ăn MIND đều được thử nghiệm trong nghiên cứu.
Một nghiên cứu mới đây từ Trung Quốc đã điều tra mối quan hệ phức tạp và có lẽ là hai chiều, giữa bệnh Alzheimer (AD) và tình trạng suy dinh dưỡng.
Nghiên cứu kết luận rằng việc xác định sớm và can thiệp chế độ ăn uống của những người có nguy cơ cao hoặc những người bị suy dinh dưỡng có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer.
Khi bệnh Alzheimer tiến triển, việc duy trì đủ dinh dưỡng ngày càng trở nên khó khăn, điều này có thể dẫn đến mức độ suy dinh dưỡng ngày càng tăng ở những người bị ảnh hưởng.
Số trường hợp mới mắc chứng mất trí nhớ do lão hóa đã giảm ở nhiều quốc gia, mặc dù thực tế là dân số toàn cầu đang già đi, dựa trên báo cáo năm 2020 của Lancet Commission. Nghiên cứu cho thấy xu hướng này đang được thúc đẩy bởi những tiến bộ trong chăm sóc sức khỏe, giáo dục, dinh dưỡng và lựa chọn lối sống.
Theo Lancet Commission, khoảng 40% trường hợp sa sút trí tuệ trên toàn thế giới là do 12 yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được.
Chúng bao gồm trình độ học vấn thấp, huyết áp cao, thính lực kém, hút thuốc, béo phì, trầm cảm, ít vận động, tiểu đường và ít giao tiếp xã hội. Thật may, đây là những yếu tố có thể thay đổi được.
Theo nghiên cứu trước đây, chỉ số khối cơ thể (BMI) giảm đáng kể có thể là dấu hiệu sớm của sự suy giảm nhận thức ở những bệnh nhân bị suy giảm nhận thức nhẹ (MCI).
Một nghiên cứu khác nhận thấy rằng ở mỗi giai đoạn của bệnh Alzheimer, tình trạng suy dinh dưỡng càng trở nên rõ rệt hơn bởi các dấu hiệu như sụt cân, giảm chỉ số khối cơ thể (BMI), giảm khối lượng mỡ trong cơ nạc và tăng khối lượng mỡ.
Nghiên cứu quan sát mới có sự tham gia của 266 người Trung Quốc. Trong số này, 73 người được tuyển chọn từ dân số nói chung được đánh giá là có chức năng nhận thức khỏe mạnh.
Những người tham gia còn lại được ghi danh tại Trung tâm Thần kinh Nhận thức tại Bệnh viện Tiantan Bắc Kinh. Trong số những người này, 72 người bị suy giảm nhận thức nhẹ do bệnh Alzheimer (AD-MCI) và 121 người mắc chứng mất trí nhớ do bệnh Alzheimer (AD-D).
Ngoài việc lấy số đo chính xác về thể chất của từng đối tượng, nhóm nghiên cứu còn thu thập mẫu máu từ tĩnh mạch của họ.
Nghiên cứu này hiện đã được công bố trên tạp chí Frontiers in Nutrition.
Nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ hai chiều giữa dinh dưỡng và bệnh Alzheimer.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Chế Độ Ăn Kiêng Địa Trung Hải và Chế Độ Ăn Kiêng MIND
Các nhà nghiên cứu đã xếp hạng chất lượng chế độ ăn uống của những người tham gia nghiên cứu dựa trên cách họ tuân thủ chế độ ăn Địa Trung Hải (MED) và chế độ ăn MIND (can thiệp chế độ ăn Địa Trung Hải-DASH đối với tình trạng chậm thoái hóa thần kinh).
Nói chung, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về điểm số ăn uống giữa ba nhóm. Tuy nhiên, những người mắc AD-D có kết quả kém hơn một chút so với những người mắc AD-MCI và những người có nhận thức khỏe mạnh.
Không có thông tin về loại thực phẩm mà người tham gia xếp hạng được cung cấp trong nghiên cứu.
Tiến sĩ Scott Kaiser, một nhà thần kinh học và là người không tham gia vào nghiên cứu, tự hỏi rằng: “Liệu những người tham gia có ghi được điểm nhờ các loại rau xanh, hạnh nhân, dầu ô liu hoặc cá (và loại cá nào), cùng những thứ khác hay không?”
Tiến sĩ khẳng định rằng “tất cả những điều này sẽ tạo nên sự khác biệt lớn”. Ông nói thêm: “Chắc chắn cần có nhiều thử nghiệm ngẫu nhiên, trong tương lai hơn vì các nghiên cứu về dinh dưỡng là cực kỳ khó thực hiện”.
BMI thấp hơn, chu vi bắp chân và hông nhỏ hơn, điểm số Đánh giá dinh dưỡng nhỏ và Chỉ số rủi ro dinh dưỡng cho người cao tuổi thấp hơn cũng như chỉ số protein tổng, albumin, globulin và apolipoprotein A1 thấp hơn đều có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh Alzheimer cao hơn.
Yếu tố dự đoán chính xác nhất về bệnh Alzheimer là sự kết hợp giữa tổng lượng protein và albumin, cùng với chu vi bắp chân.
Điểm MNA là chỉ số rõ ràng nhất về ranh giới giữa suy giảm nhận thức nhẹ của bệnh Alzheimer (AD-MCI) và bệnh mất trí nhớ hoàn toàn do bệnh Alzheimer (AD-D).
Mặc dù không được thảo luận trong nghiên cứu này, nhưng Tiến sĩ Kaiser đã đưa ra một chủ đề hấp dẫn, đó là tác động của hệ vi sinh vật bị thay đổi và cách nó có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu dinh dưỡng, cân bằng năng lượng cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ”.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Tại Sao Bệnh Alzheimer Lại Khiến Tình Trạng Suy Dinh Dưỡng Trở Nên Nặng Hơn?
Khi bệnh tiến triển, tình trạng suy dinh dưỡng ở bệnh nhân Alzheimer trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng. Có thể Alzheimer là nguồn gốc của vấn đề này, hoặc có thể là do tình trạng suy dinh dưỡng – có thể đóng vai trò trong giai đoạn đầu của bệnh, đang làm tình hình trở nên trầm trọng hơn theo thời gian.
Tiến sĩ Kaiser khẳng định có thể có những yếu tố xã hội cũng như yếu tố sinh học góp phần làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân Alzheimer.
Michelle Routhenstein, một chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận tại CompletelyNourished.com, chia sẻ: “Bệnh nhân Alzheimer có nguy cơ bị suy dinh dưỡng cao hơn. Điều này là do họ phải đối mặt với những vấn đề như khó nhai và nuốt, thay đổi nhận thức về mùi vị và khứu giác, quên ăn, khó khăn trong việc chuẩn bị bữa ăn và các triệu chứng hành vi như kích động hoặc thiếu hứng thú với việc ăn uống. Những yếu tố này tác động đáng kể đến thói quen ăn uống và lượng dinh dưỡng của họ.”
Tiến sĩ Kaiser giải thích rằng: “Các rào cản xã hội nảy sinh khi một người không thể tự cung cấp thức ăn cho mình và phải phụ thuộc vào người khác để nuôi sống họ. Ngoài ra, nếu chức năng báo hiệu cơn đói của họ bị suy giảm thì đó sẽ là một vấn đề nghiêm trọng”.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Chế độ ăn kiêng MED và MIND có liên quan với nhau ở chỗ cả hai đều dựa trên thói quen ăn uống truyền thống ở các khu vực xung quanh Biển Địa Trung Hải. Cả hai đều góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch và hỗ trợ giảm cân khi kết hợp cùng với lối sống năng động và giao tiếp xã hội.
Cả chế độ ăn kiêng MED và MIND cũng có liên quan đến sức khỏe nhận thức.
Chế độ ăn Địa Trung Hải nhấn mạnh vào việc tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc thực vật, bao gồm rau củ, trái cây, các loại đậu và ngũ cốc nguyên hạt, cả trong bữa chính và bữa phụ. Ngoài ra, nó còn khuyến nghị nên bổ sung các chất béo bổ dưỡng như dầu ô liu nguyên chất, cũng như tiêu thụ cá vừa phải, ít thịt hoặc trứng hơn và nói chung là tránh xa thực phẩm chế biến sẵn.
Chế độ ăn MIND có nguồn gốc từ chế độ ăn kiêng MED và chế độ ăn kiêng DASH (Phương pháp ăn kiêng phòng ngừa cao huyết áp). Nó đặc biệt chú trọng vào việc hỗ trợ sức khỏe nhận thức.
Theo Tiến sĩ Kaiser, chế độ ăn này khuyên bạn nên tiêu thụ từ 6 khẩu phần trở lên mỗi tuần, bắt đầu bằng các loại rau xanh, rau xanh và rau xanh.
Routhenstein cho biết: “Ngoài ra, chế độ ăn này còn khuyến nghị tiêu thụ các loại quả mọng, hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt, cá, thịt gà và dầu ô liu; đồng thời tránh xa các loại thịt đỏ, bơ động vật và bơ thực vật, phô mai, bánh ngọt và đồ chiên hoặc thức ăn nhanh”.
Routhenstein đã trích dẫn một số loại thực phẩm giúp tăng cường dự trữ nhận thức ở những người muốn ngăn ngừa chứng mất trí nhớ hoặc suy giảm nhận thức liên quan đến bệnh Alzheimer.
Cô nói: “Các loại quả mọng như quả việt quất và dâu tây, rất giàu chất chống oxy hóa và flavonoid, có khả năng tăng cường chức năng nhận thức và trí não”. Ngoài ra, Tiến sĩ Kaiser cũng đánh giá cao tầm quan trọng của các loại trái cây và rau củ có màu sắc rực rỡ.
Theo Routhenstein, hạt vừng và hạt lanh cũng là nguồn cung cấp chất béo có lợi cho sức khỏe. Lignans và các hóa chất polyphenic khác cũng góp phần tăng cường chức năng não bộ và có thể làm chậm quá trình suy giảm nhận thức.
Theo cô, chế độ MIND khuyên bạn nên ăn 3 phần ngũ cốc nguyên hạt trở lên mỗi ngày, chẳng hạn như yến mạch, lúa mạch và diêm mạch. Những thực phẩm này giúp cung cấp năng lượng cho não và có chứa các khoáng chất như folate và vitamin B6, có lợi cho chức năng nhận thức.
Theo Tiến sĩ Kaiser, cá béo nước lạnh rất giàu axit béo omega-3 (đặc biệt là DHA) là một phần quan trọng trong chế độ ăn MIND. Cá hồi là một ví dụ tuyệt vời.
Routhenstein cảnh báo: “Điều quan trọng cần lưu ý là những chế độ ăn kiêng này cần phải được cân bằng tốt và được thực hiện phù hợp để ngăn ngừa tình trạng mất cơ và trương lực cơ, có thể ảnh hưởng đến sự tiến triển của bệnh Alzheimer”.
Cô ấy khuyên nên tham khảo ý kiến của một chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận để xây dựng một kế hoạch ăn kiêng phù hợp với từng người.
Có thể bạn quan tâm: Ăn Nhiều Thực Vật và Ít Thịt Có Thể Làm Giảm Nguy Cơ Mắc Bệnh Alzheimer
Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com
Dịch giả Trinh Lê
