• Mỗi năm có khoảng 15 triệu người trên toàn cầu bị đột quỵ.
• Tiên lượng của bệnh nhân sau đột quỵ bị ảnh hưởng rất nhiều bởi tốc độ và hiệu quả của quá trình điều trị.
• Theo các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Tim mạch Australia, một hợp chất tự nhiên trong bông cải xanh có thể hỗ trợ phòng ngừa và điều trị đột quỵ.

Mỗi năm, khoảng 15 triệu người trên thế giới bị đột quỵ – một tình trạng tim mạch xảy ra khi oxy và máu không thể đến não.

Các loại thuốc làm tan cục máu đông ngăn chặn lưu lượng máu đến não hoặc những thuốc ngăn máu rò rỉ vào não là phương pháp điều trị chính cho đột quỵ, tùy thuộc vào loại đột quỵ.

Tốc độ và hiệu quả của việc điều trị sau đột quỵ ảnh hưởng lớn đến tiên lượng của bệnh nhân.

Khi so sánh với dân số nói chung, các nhà khoa học dự đoán rằng chỉ có khoảng 10% bệnh nhân sống sót sau đột quỵ có thể hồi phục hoàn toàn, số còn lại phải đối mặt với những khiếm khuyết hoặc khuyết tật khác do tình trạng này gây ra.

Mới đây, các nhà nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Tim mạch ở New South Wales tại Úc, đã phát hiện ra rằng bông cải xanh có chứa một hợp chất tự nhiên có thể hỗ trợ phòng ngừa và điều trị đột quỵ.

Nghiên cứu được công bố trên số mới nhất của ACS Central Science, một ấn phẩm của Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ.

Nghiên cứu cho thấy một hợp chất có nguồn gốc từ bông cải xanh có thể được sử dụng để hỗ trợ điều trị đột quỵ.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Cần Có Nhiều Lựa Chọn Hơn Trong Phòng Ngừa và Điều Trị Đột Quỵ

Theo nghiên cứu trước đây, đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng khuyết tật và là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trên phạm vi toàn cầu.

Tác giả nghiên cứu chính, Tiến sĩ Xuyu (Johnny) Liu thuộc Viện nghiên cứu tim ở New South Wales tại Australia, và nhà nghiên cứu tại Đơn vị khám phá thuốc và tín hiệu bảo vệ tim mạch, chia sẻ với Medical News Today rằng:

“Đột quỵ gây ra gánh nặng kinh tế đáng kể cho hệ thống y tế và gây thiệt hại khoảng 34 tỷ USD mỗi năm ở Hoa Kỳ. Phần lớn những trường hợp này (khoảng 85%) xảy ra khi cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu cung cấp dinh dưỡng cho não”.

Tiến sĩ Liu tiếp tục: “Mặc dù có ý nghĩa quan trọng nhưng hiện chỉ có một loại thuốc điều trị duy nhất được phê duyệt để làm tan những cục máu đông này; tuy nhiên hiệu quả của nó chưa tối ưu, với tỷ lệ thành công dưới 20%. Tác nhân này là chất hoạt hóa plasminogen mô (tPA)”.

Ông lập luận: “Vì vậy, có một khoảng trống trong lĩnh vực này cần được lấp đầy để tìm ra những cách tốt hơn để điều trị bệnh nhân đột quỵ và làm cho tPA hoạt động tốt hơn”.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Mầm Bông Cải Xanh Giúp Hỗ Trợ Điều Trị Đột Quỵ

Tiến sĩ Liu và các đồng nghiệp đã sử dụng bông cải xanh, một loại rau phổ biến thuộc họ cải, để nghiên cứu.

Tiến sĩ Liu giải thích: “Bông cải xanh và các loại rau họ cải khác đã phát triển để tạo ra một loại sản phẩm tự nhiên độc đáo được gọi là isothiocyanates. Những chất này có tác dụng bảo vệ thần kinh và phòng ngừa hóa học đáng chú ý”.

Ông nói với MNT: “Điều này khiến chúng tôi tò mò về việc liệu những món quà đến từ thiên nhiên này có thể giải quyết được một vấn đề cấp bách trong điều trị đột quỵ hay không, đó là phát triển một loại thuốc làm loãng máu an toàn hơn và hiệu quả hơn có thể hoạt động song song với tPA”.

Đây không phải là nghiên cứu đầu tiên xem xét về mối liên hệ giữa rau họ cải và sức khỏe tim mạch.

Một nghiên cứu được công bố vào tháng 4 năm 2018 cho thấy ăn nhiều rau họ cải có thể giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch (hay còn gọi là tắc nghẽn động mạch), vốn là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tim mạch và đột quỵ.

Theo nghiên cứu được công bố vào tháng 5 năm 2020 như một phần của dự án VEgetableS for vaScular hEaLth (VESSEL), tiêu thụ rau họ cải nhiều hơn có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Cải Thiện Thuốc Chống Đông Máu và Giảm Thiểu Tác Dụng Phụ

Mục đích của nghiên cứu tiền lâm sàng kéo dài 3 năm này là để xác định xem thành phần bông cải xanh có thể hỗ trợ thuốc làm loãng máu hay không.

Bác sĩ Liu cho biết: “tPA là một loại thuốc được thiết kế để điều trị các loại đột quỵ cụ thể do cục máu đông làm tắc nghẽn mạch não. Nó hoạt động giống như một người thợ sửa ống nước ở dạng phân tử, đánh tan huyết khối giúp thông mạch và phục hồi lưu lượng máu.

Tuy nhiên, enzyme và hóa chất giải phóng từ các cục máu đông bị phá hủy có thể kích hoạt tiểu cầu, có khả năng khiến các cục máu đông mới hình thành ở vị trí tương tự.”

Ông giải thích: “Một số lượng lớn chất chống đông đã được nghiên cứu kết hợp với tPA để tăng cường độ thanh thải của mạch máu; tuy nhiên, đáng tiếc là chúng lại làm tăng nguy cơ xuất huyết não – đây là tác dụng phụ đáng sợ nhất của phương pháp điều trị bằng tPA.

Do đó, một bước tiến đáng kể trong điều trị đột quỵ sẽ là tìm ra chất làm loãng máu giúp tăng cường khả năng làm tan cục máu đông của tPA mà không gây xuất huyết quá nhiều”.

Tiến sĩ Liu cho biết nhóm của ông đã tìm thấy sulforaphane, một phân tử có trong mầm bông cải xanh, đây là một phát hiện mang tính cách mạng.

Ông nói thêm: “Trong các mô hình tiền lâm sàng, nó làm giảm kết tập tiểu cầu trong điều kiện bệnh lý mà không gây xuất huyết nặng; nó cũng làm chậm quá trình hình thành cục máu đông có hại dẫn đến đột quỵ và tăng gấp 3 lần hiệu quả của chất hoạt hóa plasminogen mô (tPA)”.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Làm Chậm Quá Trình Khởi Phát Của Đột Quỵ

Khi kết thúc nghiên cứu, các nhà khoa học nhận thấy việc bổ sung hợp chất có nguồn gốc từ bông cải xanh vào tPA đã nâng tỷ lệ thành công của thuốc lên đến 60%.

Tiến sĩ Liu nói: “Thật không ngờ tỷ lệ thành công lại tăng lên một cách lớn như vậy mà không hề có bất kỳ hiện tượng xuất huyết nào rõ rệt.

Mặc dù tác động kết hợp này ngang bằng với các thuốc chống đông máu và thuốc chống tiểu cầu hàng đầu trong lĩnh vực này, nhưng không giống như các chất làm loãng máu hiện được thử nghiệm bằng tPA, nó không cản trở sự phát triển của các cục máu đông quan trọng”.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các chất hóa học được sản xuất từ bông cải xanh đã giúp trì hoãn quá trình khởi phát của đột quỵ trong giai đoạn đầu của thử nghiệm.

Theo bác sĩ Liu, kết quả này nằm ngoài dự đoán vì có rất nhiều nghiên cứu cho thấy các loại rau thuộc họ cải, như bông cải xanh, có thể hỗ trợ phòng ngừa đột quỵ.

Ông nói thêm: “Giả thuyết của chúng tôi là thành phần có hoạt tính sinh học mạnh nhất trong bông cải xanh sẽ có tác dụng phòng ngừa tương tự như những gì được quan sát thấy trong các thử nghiệm lâm sàng.

Đáng chú ý, các nghiên cứu của chúng tôi cũng đã cung cấp sự hiểu biết sâu sắc về cơ chế phân tử và tế bào đằng sau việc ngăn ngừa đột quỵ, làm sáng tỏ những lợi ích sức khỏe của chất tự nhiên được tạo ra từ bông cải xanh này”.

Các Hợp Chất Tự Nhiên Giúp Điều Trị Thay Thế Cho Các Bệnh Về Tim Mạch

Theo những gì Tiến sĩ Liu nói với MNT, nghiên cứu này sẽ giúp mở ra những con đường mới để khám phá lợi ích y học và điều trị của thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, từ đó có thể tạo ra các loại dược phẩm thay thế mới, an toàn hơn và hiệu quả hơn để điều trị đột quỵ.

Ông nói thêm: “Công nghệ này cũng có thể mang lại lợi ích cho nghiên cứu về liệu pháp dinh dưỡng chính xác, đưa ra các lựa chọn can thiệp chế độ ăn uống tốt hơn cho những người có nguy cơ cao bị huyết khối và đột quỵ”.

Tiến sĩ Liu suy đoán rằng những phát hiện này có thể áp dụng cho các bệnh khác vì chất hóa học tạo ra từ bông cải xanh dường như không gây xuất huyết.

Ông giải thích: “Những hợp chất tự nhiên này có cơ chế phân tử riêng biệt có thể ngăn chặn việc tạo ra các cục máu đông có hại trong nhiều trường hợp bệnh lý khác nhau, đồng thời cho phép hình thành các cục máu đông cần thiết. Đặc tính độc đáo này của chúng có thể mang lại những ứng dụng điều trị đầy tiềm năng”.

“Các hợp chất được sản xuất từ bông cải xanh này có khả năng hoạt động như thuốc chống đông máu cho những người có nguy cơ cao bị huyết khối. Ngoài ra, chúng có thể được sử dụng như một phân tử chính để nghiên cứu các con đường truyền tín hiệu tế bào cụ thể giúp phân biệt huyết khối với cầm máu”.

— Tiến sĩ Xuyu (Johnny) Liu

Tiến sĩ Liu tiếp tục: “Chúng tôi dự định sử dụng sản phẩm tự nhiên này như một công cụ để khám phá các mục tiêu protein mới và các con đường truyền tín hiệu tế bào liên quan đến đột quỵ”.

Ông bổ sung: “Mục tiêu của chúng tôi là tìm ra các mục tiêu protein mới để nâng cao độ chính xác trong y học. Chúng tôi cũng sẽ nghiên cứu các sản phẩm thực vật tự nhiên khác có tác dụng ngăn ngừa đột quỵ và huyết khối. Việc kết hợp những hiểu biết sâu sắc về phân tử này vào các chiến lược can thiệp dinh dưỡng có thể làm giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ và huyết khối”.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Cần Nhiều Thử Nghiệm Trực Tiếp Hơn

Sau khi xem xét nghiên cứu này, Tiến sĩ José Morales – một nhà thần kinh học mạch máu và bác sĩ phẫu thuật can thiệp thần kinh tại Viện Khoa học Thần kinh Thái Bình Dương ở Santa Monica, CA, nói với MNT rằng ông thấy nghiên cứu này rất thú vị.

Tiến sĩ Morales tiếp tục: “Có rất nhiều mối quan tâm đến việc tìm kiếm các hợp chất hóa học hoặc thành phần tự nhiên mới với mục đích tăng cường sức khỏe mạch máu não của chúng ta, cũng như ngăn ngừa nguy cơ đột quỵ và bệnh tật.

Tôi nghĩ rằng những phát hiện của nghiên cứu về việc kiểm soát hoạt động của tiểu cầu và những khám phá được thực hiện trong các thử nghiệm của họ là khá hấp dẫn”.

Ông nói thêm: “Tôi muốn xem nhiều thử nghiệm trực tiếp hơn như mô hình động vật, mô hình động vật biến đổi gen, có trạng thái tăng đông máu hoặc cụ thể hơn là huyết khối động mạch do kết tập tiểu cầu; cũng như cách mà hóa chất thực vật này có thể thay đổi hoặc điều chỉnh hoạt động của tiểu cầu trong những tình trạng bệnh đó”.

Nguồn ảnh minh họa: Internet

Làm Thế Nào Để Tiêu Thụ Nhiều Rau Họ Cải Hơn?

MNT cũng đã phỏng vấn Monique Richard, một chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận và là chủ sở hữu của Nutrition-In-Sight, về nghiên cứu này.

Theo Richard, glucoraphanin là một thành phần tự nhiên có trong bông cải xanh, khi tiêu thụ sẽ chuyển hóa thành sulforaphane.

Cô giải thích chi tiết: “Các hợp chất được tìm thấy trong những loại thực phẩm này, bao gồm cả sulforaphane, đã được chứng minh là có đặc tính bảo vệ, kháng viêm và chống oxy hóa. Ngoài ra, chúng còn giàu chất xơ, giúp giảm sự tích tụ mảng bám trong động mạch, tăng cường sức khỏe của hệ vi sinh vật đường ruột và cung cấp nhiều loại vitamin và khoáng chất bảo vệ tim như vitamin C, vitamin B9 (folate), kali, và vitamin K, có vai trò thú vị trong quá trình đông máu”.

Cô nói với MNT: “Tất cả các chất dinh dưỡng này phối hợp với nhau để hỗ trợ các phản ứng trao đổi chất và chức năng hệ thống, đây cũng chính là chìa khóa để tối ưu hóa chức năng hệ thống”.

Theo Richard, các loại rau như bông cải xanh, cải bruxen, bông cải trắng, cải xoăn, cải thìa và bắp cải – vốn chứa nhiều chất xơ, chất phytochemical và nhiều loại dưỡng chất khác – lại không được tiêu thụ đủ ở Hoa Kỳ.

Cô giải thích: “Trong một ngày, mục tiêu là tiêu thụ tổng cộng từ 5 đến 8 phần phần trái cây và rau củ, với một nửa số lượng đó là từ rau. Một khẩu phần ăn tương đương với 1 cup rau tươi như bông cải xanh hoặc 1/2 cup rau nấu chín như cải bó xôi hoặc cải xoăn”.

Đối với những cá nhân muốn tăng cường tiêu thụ các loại rau này, Richard khuyến nghị họ nên bắt đầu bằng cách tiêu thụ 2 cup rưỡi mỗi ngày.

“Ví dụ, bạn sẽ dễ dàng vượt qua yêu cầu cơ bản là 2 cup rưỡi nếu thêm 1 cup rau như bông cải trắng hoặc bông cải xanh vào món salad hoặc làm món phụ cho bữa trưa; tiếp theo là 1/2 cup cải thìa xào và 1 cup xà lách trộn bắp cải cho bữa tối với protein nạc, nui hoặc đậu”.

Để có nhiều lợi ích sức khỏe toàn diện hơn nữa, hãy thử trộn một ít cải xoăn vào sinh tố hoặc frittata buổi sáng của bạn”.

— Monique Richard, chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận

Có thể bạn quan tâm: Giảm Nguy Cơ Đột Quỵ Thông Qua Chế Độ Ăn Uống Dựa Trên Thực Vật Nhưng Chỉ Khi Bạn Ăn Uống Lành Mạnh

Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com

Dịch giả Trinh Lê